عبور از خشکسالی و امید به سال‌های تَر؟

روزهای بروجرد- چند سالی است که بحران آب به عنوان یکی از ابرچالش های کشور بیش از پیش مطرح است. در دهه اخیر آن طور که انتظار می رفت نزولات جوی نداشتیم. با این وجود در دو سه سال اخیر و به ویژه سال جدید وضعیت بارندگی قابل قبول بوده و برخی از ورود کشور به دوره ترسالی می‌گویند.

به گزارش سلام نو، واقعیت این است که نه در ایران و نه در هیچ کجای دنیا روشی برای پیش بینی ترسالی و یا خشکسالی ابداع نشده است و هیچ کس نمی تواند به طور قطعی از ورود کشور به دوره ترسالی بگوید. با این حال یک استاد هواشناسی معتقد است ایران وارد دوره ترسالی شده است.

باید اذعان کرد ترسالی اگر آن طور که می گویند وارد ایران شده باشد در احیای دریاچه ارومیه هم نقش مهمی ایفا کرده است. در سال ۹۷ در این حوضه ۵۵ درصد بیشتر از بارش ۵۰ ساله و ۶۰ درصد بیش از متوسط یازده ساله بارش رخ داد. اتفاقی که در سال ۹۸ هم ادامه پیدا کرد و حالا در سال ۹۹ دریاچه ارومیه بهترین روزهای خود را در طی ده سال گذشته سپری می کند.

موضوع وارد شدن ایران به دوره ترسالی اما موافقان و مخالفان زیادی دارد. کردوانی جغرافیدان و فعال برجسته حوزه محیط زیست موضوع وارد شدن ایران به دوره ترسالی را از اساس منتفی می داند. او همچون بسیاری دیگر بر این باور است که سایه خشکسالی فعلا از روی کشور برداشته نخواهد شد. به نظر می رسد در چنین شرایطی حتی اگر بارش باران نشانه های ترسالی را در کشور برای ما نمایان کند باید همچنان مدیریت مصرف به عنوان تنها راهکار پیش رو کاملا جدی گرفته شود.

پروفسور حسین اردکانیان از بنیان گذاران هواشناسی با اشاره به این نکته که بارندگی‌های ایران در این سال‌ها نرمال و بالاتر از نرمال بوده است، گفته با این حجم بارش‌ها مخزن سدهای کشور وضعیت بسیار مناسبی دارند و باید به فکر جمع‌آوری رواناب‌ها برای سال‌های آتی باشیم. او می گوید از ماه گذشته پیش بینی بارش‌های بالاتر از حد نرمال را کرده بودم و با تداوم این بارش‌ها وارد ترسالی شده‌ایم.

البته این ترسالی متعلق به همه ایران نیست. آن طور که یک عضو کمیسیون کشاورزی اتاق ایران گفته بر اساس نظر کارشناسان سازمان فضایی آمریکا (ناسا) فلات مرکزی ایران سه دوره ۳۰ ساله با خشکسالی روبه‌رو است و دیگر ترسالی در این فلات وجود ندارد.

با این حال روندی که کشور طی می کند ورود به دوره ترسالی را نوید می دهد. به گفته جهانگیر پرهمت، قائم مقام ستاد توسعه آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری روندی که در ۲۰ سال گذشته شاهد بودیم مشابه یک دوره حدوداً ۲۰ ساله‌ای بوده که از اوایل دهه ۳۰ خشکسالی در کشور آغاز شد و تا اواخر دهه ۴۰ ادامه داشته است به طوری که در آن مقطع نیز خشکسالی‌های بسیار شدیدی در کشور رخ داده است.

او همچنین اظهار کرده است در دهه ۸۰ و ۹۰ خشکسالی تقریبا طولانی ۲۰ ساله را تجربه کردیم. این خشکسالی از اواخر سال ۱۳۷۷ آغاز شد و تا ۱۳۹۷ ادامه داشت. باید توجه داشت وقتی از دوره ترسالی سخن می گوییم منظورمان این نیست که در همه سال های این دوره میزان بارندگی با بارش های زیاد همراه خواهد بود. ترسالی بدین معنا است که مقدار بارش سالیانه در بیشتر سال‌های دوره ترسالی از متوسط درازمدت بیشتر است.

امیدواری به عبور از خشکسالی و پیش رو بودن سال های تر البته این نگرانی را برای بسیاری از کشاورزان و باغداران به وجود می آورد که به خاطر بارندگی شدید محصولات آنها دچار آسیب شود. با این همه هنوز برای قضاوت درباره ورود ایران به این دوره زود است و به اعتقاد بسیاری از کارشناسان باید منتظر ماند و دید شرایط بارندگی در سال جاری و سال آینده چگونه است.