مروری بر انتخابات دوره دهم مجلس شورای اسلامی در بروجرد/ ناکامی اصلاح طلبان و حامیان دولت

محمد گودرزی (الف، فرهیخته)- مهم­ترین مسائلی که بر انتخابات مجلس دهم اثر گذاشت را می­ توان در دو بخش مسائل داخلی و سیاست خارجی مطالعه کرد. در بخش نخست، بیش از هر موضوع دیگری، این مشکلات عدیده اقتصادی بود که چون غده چرکینی سر باز کرد و گریبان­گیر آحاد مردم شد.

محمود احمدی­ نژاد، رئیس دولت ­های نهم و دهم برنامه­ های خود را بر اساس آنچه «اقتصاد اسلامی و عدالت محور» خوانده بود، پایه ­ریزی کرد و با شعار «آوردن پول نفت بر سر سفره­ های مردم» نظر توده ­های محروم را به خود جلب کرد و به پشتوانه گران­ شدن قیمت جهانی نفت و افزایش بی­سابقه درآمدهای نفتی، اجرای طرح های «تحول اقتصادی»، «احداث بنگاه ­های زود بازدِه»، «مسکن مهر»، «هدفمندسازی یارانه ­ها» و «صندوق مهر امام رضا(ع)» را در پیش گرفت اما بر خلاف شعارها، در پایان مدت ریاست­ جمهوری او اکثر شاخص ­های کلان اقتصادی ایران منفی شده بود.

احمدی ­نژاد تصدی دولت نهم را در سال ۱۳۸۴ با رشد اقتصادی ۵/۵ درصد از دومین دولت خاتمی، برعهده گرفت و هشت سال بعد با رشد اقتصادی منفی ۴/۴ درصد به دولت روحانی سپرد.

نرخ تورم که در سال ۱۳۸۴، ۱۰/۵ درصد بود در مرداد ۱۳۹۲ به بیش از ۴۰ درصد رسید و میزان نقدینگی کشور در همین مدت شش برابر شد.

«افزایش واردات کالاهای خارجی» و «توزیع ارز ارزان قیمت» که توسط دولت برای پایین نگاه داشتن نرخ کالاهای مصرفی اِعمال می­ شد در سال­ های پایانی دولت دهم نتیجه عکس داد؛ بر اثر تحریم­ های بین ­المللی و محدود شدن درآمدهای ارزی، نرخ ارز به یکباره افزایش یافت و با کاهش سطح وارداتِ کالاهای مصرفی، از میزان رفاه خانوارهای ایرانی تا نزدیک به یک سوم کاسته شد.

نوسانات شدید ارز با ایجاد فضای بی­ثبات در اقتصاد، منجر به بروز اختلال در تعهدات بانک­ها شد[۱] و نوبت به واحدهای تولیدی رسید که علاوه بر آسیب جدی که از ناحیه وارداتِ کالاهای ارزان قیمت و بی­ کیفیت خارجی دیده بودند، با مشکلات ناشی از نداشتن نقدینگی و به تعویق افتادن وام­ های بانکی روبرو شدند و بعضاً از گردونه تولید بیرون رفتند.[۲] در پی تعطیل شدن شمار زیادی از واحدهای تولیدی، هزاران نفر کارگر از کار بیکار شدند.

مبلغی هم که دولت با اجرای طرح هدفمندی یارانه­ های پرداخت می­ کرد، ناچیزتر از آن بود که بتواند نیازهای معیشتی این خانوارها را پاسخ دهد و خیلی ­ها آرزو داشتند به شرایط پیش از اجرای طرح هدفمندی یارانه­ ها برگردند.[۳] افزون بر این، انتشار خبرهای ریز و دُرشت پرونده ­های مربوط به فسادهای مالی -اتفاقی که تا آن زمان به این عمق و گستردگی دیده نشده بود- بخش مهمی از آحاد مردم را نسبت به دولت بدبین و ناامید ساخته بود.

   جدای از مشکلات مهم اقتصادی، در صحنه سیاست داخلی به ویژه، صحن علنی مجلس شورای اسلامی شکاف میان اصول­گریان منتقد به احمدی­نژاد و حامیان او عمیق ­تر شد و به دعوای لفظی میان سران سه قوه رسید.

 رسیدگی به پرونده­ های فساد مالی، پای تنی چند از یاران نزدیک محمود احمدی­ نژاد را به این پرونده­ ها گشود و با احضار آنها از سوی دستگاه قضائی، درگیری­ های رئیس ­جمهور، با برادران لاریجانی، که یکی بر قوه قضائیه ریاست داشت و دیگری بر مجلس شورای اسلامی، بالا گرفت.

انتشار نامه سرگشاده رئیس ­جمهور به آیت­ اله صادق لاریجانی و انتقادات او از دستگاه قضایی و پاسخ رئیس قوه قضائیه، و درگیری لفظی رئیس­ جمهور با علی لاریجانی در صحن علنی مجلس، دو نمونه مهم از اختلافات عمیق سران قوا بود که بازتاب نامطلوبی در رسانه­ های داخلی و خارجی داشت.

مورد اخیر، که در جریان رسیدگی به طرح استیضاح وزیر وقتِ تعاون، کار و رفاه اجتماعی در جلسه روز یکشنبه ۱۵ بهمن ۱۳۹۱ روی داد و رسانه­ ها از آن به عنوان «یکشنبه سیاه» یاد کردند، واکنش رهبر جمهوری اسلامی ایران را در پی داشت که در سخنانی آن را قضیه ­ای بد، نامناسب و غلط دانست که سبب ناراحتیِ ملت، نخبگان و شخص ایشان و موجبِ تضییع حقوق اساسی و بر هم خوردن آرامش و امنیتِ روانی مردم شده بود.[۴]با این وصف، روشن بود «دولت مهرورزی احمدی ­نژاد»، همان دولتی که افق­ هایی زیبا از زندگی تؤام با پیشرفت، رفاه و آسایش را فرا روی توده ­ها و اقشار فقیر جامعه ترسیم کرده بود، نومیدانه ماه ­های پایانی عمر خود را می ­گذرانید، در حالی که کوهی از گرفتاری ­های مهم اقتصادی برای خَلَف خود به ارث می­گذاشت. اینک چشم امید توده ­ها به انتخابات یازدهمین دوره ریاست­ جمهوری دوخته شده بود و نویدهایی که نامزدهای این دوره از انتخابات سر می­دادند.

   دومین مسئله داخلی که تأثیری بسزا در انتخابات مجلس دهم داشت، یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری بود که در ۲۴ خرداد ۱۳۹۲ برگزار گردید و از میان شش نامزد[۵]، حسن روحانی با کسب نزدیک به ۵۱ درصدِ مجموع آرا برگزیده شد.

«شیخِ دیپلمات» از یاران دیرین و نزدیک هاشمی ­رفسنجانی بود و با سوابقی چون نمایندگی ادوار مجلس شورای اسلامی، نمایندگی مجلس خبرگان رهبری، دبیر «شورای عالی امنیت ملی» و رئیس «مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام» در شمار سیاستمداران برجسته کشور شناخته می­ شد.

در پیروزی او بر دیگر رقیبانش دو دسته عوامل سلبی و ایجابی تأثیرگذار بود. در بخش نخست به ناکامی اصول­گرایان در ایجاد یک ائتلاف منسجم و فراگیر می­توان اشاره کرد که سبب شد آرای طرفدران سنتی این جناح، میان چهار نامزد آنها خُرد شود.

همچنین، با توجه به نارضایتی مردم از عملکرد دولت پیشین، هرگاه نامزدی می­ توانست آشکارا وضعیت موجود را به نقد کشد و از زبان توده ­های مردم سخن بگوید، در جلب آرای بخش­ هایی از مردم موفق می­ شد؛ اقدامی که در مناظره ­های تلویزیونی حسن روحانی به استادی انجام داد. افزون بر این، ردشدن صلاحیت هاشمی ­رفسنجانی و دیگر نامزدهای اصلاح­ طلبان توسط شورای نگهبان، نوعی نارضایتی مدنی در بخش ­هایی از جامعه به وجود آورد که به شکل رأی دادن به تنها نامزد مورد حمایت اصلاح ­طلبان (حسن روحانی) نمود یافت.

در بخش دوم یعنی عوامل ایجابی، می­توان به پیوستن شخصیت­ های مهمی چون هاشمی ­رفسنجانی، علی­ اکبر ناطق نوری و خانواده امام خمینی(ره) به جمع حامیان حسن روحانی اشاره کرد که در موفقیت او تأثیر بسزایی داشت. اما عامل مهم ­تر، راهبرد اصلاح طلبان بود که به رغم اتفاقات ناگوار بعد از انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ۱۳۸۸ مصمم شدند با ورود به صحنه انتخابات، در نتیجه آن اثرگذار شوند و شدند.

به توصیه سیدمحمد خاتمی، محمدرضا عارف، تنها نامزد اصلاح ­طلب حاضر در انتخابات به سود حسن روحانی کناره ­گیری کرد و احزاب و گروه ­های اصلاح­ طلب سراسر کشور با برپایی ستادهای انتخاباتی، به تبلیغ از روحانی پرداختند. این راهبرد ائتلافی، همچنان سبب شد آرای خاموش آن بخش از جامعه، که امیدی به پیروزی جریان اصلاحات و میانه ­روها نداشتند، از موضِع انفعال و عدم مشارکت در انتخابات خارج و به نفعِ روحانی وارد کارزار انتخاباتی شوند.[۶] با این وصف، بار دیگر جمهوری اسلامی ایران انتخاباتی پُرشور و کاملاً رقابتی را تجربه کرد. در این میان آنچه که بر میزان امید مردم افزوده بود، وعده­ های روشن حسن روحانی مبنی بر حل «مناقشه هسته ­ای» با کشورهای قدرتمند غربی و پایان دادن به تحریم­های ظالمانة بین­المللی علیه ایران بود که می­توانست زمینه را برای رشد و توسعة اقتصادی ایران فراهم آورد.      

   با شکل ­گیری «دولت تدبیر و امیدِ» حسن روحانی، رويكرد ايران در پرونده هسته‌اي تغییر یافت؛ ایران سیاست ادامه غني‌سازي تحت نظر «آژانس بین­المللی انرژی اتمی» بدون تحريم‌ها را مبناي مذاكراتي جدي با كشورهاي ۱+۵ و در رأس آنها آمريكا گذاشت و به جای «شوراي عالي امنيت ملي»، وزارت خارجه و شخص محمدجواد ظريف را مسئول انجام مذاکرات کرد. 

بر اثر دور جدید مذاکراتِ بسیار مفصل و طولانی، ايران و شش كشور آمريكا، فرانسه، انگليس، آلمان، روسيه و چين پذيرفتند بر مبناي يك بده و بستان منطقي به تنش‌زدايي فراگير دست يابند؛ وزیران خارجه هفت کشور در ۲۳ تيرماه ۱۳۹۴ متن سند «برنامه جامع اقدام مشترك» یا «برجام» را امضاء کردند.

كمي بعد، «شوراي امنيت سازمان ملل متحد» در رخدادي بي­ سابقه با تصويب قطعنامه ۲۲۳۱، به توافق هسته‌اي و لغو تحريم­ هاي جهاني عليه ایران، مُهر تأييد زد.[۷] به نظر می ­رسید پس از چندین دهه، دوران پُرتنش روابط خارجی ایران با دولت ­های قدرتمند غربی سرآمده است.

ورود پی در پی هیأت­ های اقتصادی به ویژه از کشورهای اروپایی به ایران، دورانِ جدیدی از جلب سرمایه­ های خارجی و رونق اقتصادی را نوید می ­داد.

ظاهراً همه چیز بر مراد «شیخ دیپلمات» پیش می­رفت اما بزودی روند رویدادها از آسیب ­پذیری و شکنندگی «برجام»، این بزرگترین و مهم­ترین دستاورد «دولت تدبیر و امید» پرده برداشت. با وجود حدود ۶۰ نماینده مخالف با «برجام»، جزئیات آن در ۲۱ مهر ۱۳۹۴ در مجلس شورای اسلامی تصویب شد[۸] تا سندی بر پایداری ایران بر تعهدات بین­ المللی باشد. اما افزون بر منتقدان و دشمنان سرسخت داخلی برجام، فراسوی مرزهای ایران، گروه­های زیادی از جمله جمهور­ی­ خواهان در آمریکا، دولت اسرائیل[۹] و برخی کشورهای منطقه خلیج فارس[۱۰] «برجام» را عامل به رسمیت شناخته­ شدن جهانی ایران به عنوان «قدرت برتر منطقه» می­ دانستند و آشکارا خواهان برهم خوردن آن بودند. اقدام عربستان سعودی در قطع روابط دیپلماتیک با ایران در ۱۳ دی ۱۳۹۴ و در پی حمله به  کنسولگری و سفارت این کشور در مشهد و تهران را می­ توان در همین چارچوب ارزیابی کرد.[۱۱] اما این بدعهدی­ های دولت آمریکا بود که از فردای امضای «برجام» آغاز شد و عملاً ضربه ­های خُردکننده­ای بر پیکر شکننده آن وارد ساخت.[۱۲] به رغم این، موافقت و مخالفت با «برجام» به یکی از اصلی­ ترین مباحث تأثیرگذار بر رقابت­ های انتخاباتی مجلس دهم تبدیل شد.

  برای نامزدی در انتخابات مجلس دهم، ۱۲۱۲۳ نفر ثبت­ نام کردند که در طول ده دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی بی­سابقه بود.

شورای نگهبان از این تعداد، صلاحیت ۴۲ درصد داوطلبان را تأیید کرد و مابقی یا رد صلاحیت شدند و یا صلاحیت ­شان احراز نشد.[۱۳]

سه طیفِ اصلی حاضر در رقابت ­های این دوره عبارت بودند از: اصول­گرایان منتقد یا مخالفِ دولتِ روحانی، اصلاح ­طلبان و حامیان دولتِ روحانی و مستقل­ها.

اختلافات آشکار و جدی اصول­گراها، به ویژه مواضعِ آن دسته از اصول­گرایانی که با سیاست­های هسته ­ای دولت روحانی مخالفت می­ کردند، زمینه شکست آنها در تهران و کلان­ شهرها را فراهم ساخت؛ در تهران چهره مشهوری چون غلامعلی حدادعادل از راه­یابی به مجلس دهم باز ماند. البته پیروزی نامزدهای اصول­گرا در شهرستان­ها، شکست آنها در شهرهای بزرگ را جبران کرد.

اصلاح ­طلبان نیز که می‌­دانستند «قرار نیست کسی فرش قرمز برای آنها پهن کند»^[۱۴] عزم­ خود را جزم کرده بودند تا خود شرایط ورودشان به صحنه انتخابات را فراهم نمایند. آنها با تشکیل «شورای سیاستگذاری انتخاباتی اصلاح­ طلبان» فعالانه در انتخابات حاضر شدند[۱۵] و همان راهبردی را به کار بستند، که پیش از آن در انتخابات ریاست­ جمهوریِ خرداد ۱۳۹۲ به کار گرفته بودند؛ این شورا فهرست «امید» را ارائه داد که دربرگیرنده گروهی از نامزدهای ناشناخته اصلاح­ طلبان و چهره­ های مشهور میانه ­روهای حامی دولتِ روحانی بود.

این راهبرد در تهران و چند کلان­شهر دیگر مؤثر افتاد و پس از سه دوره ناکامی، پیروزی چشمگیری را برای اصلاح ­طلبان به ارمغان آورد؛ در تهران تمام ۳۰ نفر فهرست «امید» رأی آوردند. با این حال، هیچ­یک از دو جناح اصول­گرا و اصلاح ­طلب نتوانستند اکثریت قاطع مجلس را از آنِ خود کنند و کرسی­ های مجلس میان سه طیف حاضر در رقابت­ های انتخاباتی تقسیم گردید.[۱۶]

انتخابات مجلس دهم در بروجرد

   اولین مسئله­‌ای که فضای رسانه‌­ای انتخابات مجلس دهم را نسبت به دوره نهم متمایز کرد جنب و جوشی بود که از ماه­ها پیش از برگزاری انتخابات در نشست­ های محفلی برپا شد و به آرامی به مطبوعات محلی، فضای مجازی و به ویژه، گروه­ها و کانال­های محیط تلگرام کشیده شد.

در نخستین خبرها از این دست، خبر کنایه ­آمیز پیغام بروجرد با تیتر «دوباره انتخابات، دوباره راه ­آهن، سوت قطار دوباره در بروجرد به صدا درآمد!» در اوایل اردیبهشت ۱۳۹۴ منتشر شد.[۱۷] از آن پس و به مناسبت­های مختلف، تصاویر و نوشتارهای برخی نامزدهای نمایندگی در هفته ­نامه­ های محلی خودنمایی می­‌کرد.

این نوشتارها و تصاویر که با انگیزه آشنایی اهالی با نامزدها منتشر می­‌شد، از دید مجریان و ناظران انتخابات، تبلیغات زودهنگام و تخلفاتی بود که باید با آن برخورد قانونی و قاطع صورت می­‌گرفت. در واکنش به چنین تخلفاتی، سخن فرماندار وقت بروجرد مبنی بر این که «کسانی که بخواهند دست و پایشان را در انتخابات کج بگذراند، ما آنها را قطع می­‌کنیم» تیتر اول پیغام بروجرد شد.[۱۸]

   مسئله قابل توجه دیگری که برای اول مرتبه در این دوره از انتخابات روی نمود، حضورِ زودهنگام، پُررنگ و گستردة لهراسب چهارمحالی، رئیسِ «دفتر نظارت و بازرسی شورای نگهبان شهرستان بروجرد» در رسانه ­ها بود؛ از سومین هفته تیر ماه ۱۳۹۴ به بعد خبرها، پیام­ها و سخنرانی­های مفصل او در نشریات محلی منتشر می‌­شد که­ ضمن تأکید بر نقش نظارتی شورای نگهبان در انتخابات مجلس، و هشدار مکرر به نامزدها درباره اجتناب از هرگونه عمل خلاف قانون، آشکارا از عزم بسیار جدی و فعال این نهادِ نظارتی در امر انتخابات خبر می­‌داد.

   هرچند نشر دیدگاه‌­های نامزدها و خبرهای مرتبط با انتخاباتِ مجلس در مطبوعات محلی و سایت­‌های اینترنتی، مرسوم و معمول بود، در انتخابات مجلس دهم در بروجرد برای اول مرتبه پای خبرها و تبلیغات انتخاباتی به شبکه­‌های اجتماعی مجازی به ویژه «تلگرام» گشوده ­­شد. در این دوره از انتخابات ده­ها کانال خبری و شمار بسیاری گروه­­‌های دوستی ایجاد شد که هر یک فراخور توان خود به بازنشر خبرهای مرتبط با انتخابات و تبلیغ نامزدهای مورد نظر می­‌پرداختند. دسترسی آسان، گستردگی مخاطب، هزینه ناچیز و ساده بودن تولید محتوا، از قابلیت­ ها و امتیازات جذاب «تلگرام» بود که خیلی زود به عنوان یک ابزار مهم و تأثیرگذار تبلیغاتی در خدمت نامزدهای نمایندگی مجلس و طرفداران­شان قرار گرفت.

   جدای تغییراتی که در فضای رسانه‌­ای پدید آمده بود، نشاط نسبی که بر اثر انتخابات یازدهمین دوره ریاست­ جمهوری در جامعه ایجاد شده بود به ویژه، بازگشت دوباره اصلاح­ طلبان به صحنه سیاسی شهر، بر اشتیاق گروه­هایی از اهالی، خصوصاً جوانان افزوده بود. فعالان اصلاح­ طلب بروجرد، که پیش از این در ائتلاف با اصول­گرایان میانه­ رو به حمایت از حسن روحانی پرداختند و در پیروزی او سهیم بودند، اینک خود را برای ورود به رقابت­ های انتخابات مجلس دهم آماده می­‌کردند.

برگزاری همایش «روحانی تنها نیست» در ۲۴ خرداد ۱۳۹۴ و سخنان علیرضا مرادی، دبیر شاخه محلی «حزب همبستگی» مبنی بر این که اگر حمایت اصلاح ­طلبان نبود، قطعاً روحانی به این رأی قاطع نمی­‌رسید[۱۹]یک نشان مهم از این آمادگی شمرده می‌­شد. مهم­تر از آن، اعلان موجودیت «شورای هماهنگی اصلاح­ طلبان بروجرد» بود؛ که از حدود دو سال پیشتر و پس از تشکیل اولین کابینه حسن روحانی در مرداد ۱۳۹۲، با عضویت ۳۳ نفر از فعالان اصلاح­ طلب شهر شکل گرفته بود و در آستانه انتخابات مجلس دهم، مسئولیت حضور منسجم و سازمان­ یافته اصلاح­ طلبان را بر عهده داشت و «مرجع تصمیم­ گیری در امور اصلاح­ طلبان بروجرد» شناخته می­‌شد.[۲۰]

   به گفته معاونت سیاسی امنیتی استانداری لرستان در مهلت قانونی، ۵۸ نفر برای نامزدی نمایندگی مجلس دهم از حوزه انتخابیه بروجرد ثبت­ نام کردند که نسبت به دوره گذشته، رشدی ۷۶درصدی را نشان می‌­داد.[۲۱] از این جمع، صلاحیت نامزدی ۲۷ نفر تأیید شد و با انصراف دو نفر از گردونه انتخابات، رقابت­های انتخاباتی با حضور ۲۵ نفر دیگر دنبال شد. سیدمحسن یحیوی که در ابتدا برای حوزه انتخابیه تهران بزرگ ثبت­ نام کرده بود، به بروجرد منتقل شد تا خاطره شیرین حضورش در انتخابات مجلس هفتم را تکرار کند، اتفاقی که هرگز روی نداد.

   به رغم اعلان آمادگی و امیدی که اصلاح­ طلبان شهر به نامزدی و راه­یابی به مجلس بسته بودند، تمام چهره­ های منسوب به اصلاح­ طلبان رد صلاحیت شدند. تنها در واپسین لحظاتِ پیش از آغاز رقابت­های انتخاباتی، صلاحیت یک تن از آنها، حبیب ­اله معظمی گودرزی تأیید شد که او نیز در کُرنش به تصمیم «شورای هماهنگی اصلاح­طلبان بروجرد» مبنی بر حمایت از دو نامزد مستقل، از دور رقابت­ها کناره­ گیری کرد.

اما اصلاح­ طلبان از صحنه انتخابات خارج نشدند، آنها کوشیدند از میان نامزدهای مستقل، دو نفر را که به مواضع خود نزدیک­تر می­‌دیدند، برگزینند و مورد حمایت قرار دهند. هرگاه مرز­بندی ­های سیاسی کلان کشور در نظر گرفته می­‌شد، نزدیک­ترین فرد به اصلاح­ طلبان، علاءالدین بروجردی بود که غیر از سابقه نمایندگی در چهار دوره متوالی مجلس و ریاست بر کمیسیون بسیار مهم «امنیت ملی و سیاست خارجی» در سه دوره قبل، همواره به عنوان سیاستمداری میانهد­رو شناخته می‌­شد و در انتخابات پنج دوره اخیر از سوی «حزب اعتدال و توسعه» به دبیرکلی محمدباقر نوبخت پشتیبانی شده بود.

از طرفی، حمایت بی ­دریغ بروجردی از سیاست‌­های هسته‌ای دولت حسن روحانی و سند «برجام»، این انتظار را دوچندان کرده بود. اما وجود اختلافات عمیق میان او و اصلاح­طلبان شهر، مانع از ایجاد چنین ائتلافی شد.

اصلاح­طلبان پس از رایزنی‌­های مختلف، دو چهره جوان­تر را مورد حمایت قرار دادند: محسن روح­بخشان و محمد ابوالفتحی. با این حال و دُرست در آغاز کارزار تبلیغاتی نامزدها، بخشی از اصلاح­طلبان از نامزدی حمیدرضا صارمی، شهردار سابق حمایت کردند[۲۲] که چون حبیب ­اله معظمی در آخرین لحظات تأیید صلاحیت گرفته بود. به این ترتیب ائتلاف شکننده اصلاح ­طلبان بروجرد دچار شکاف و دو دستگی شد و در نتیجه آن هیچ­یک از سه نامزد مورد حمایت اصلاح­طلبان در مرحله نخست انتخابات رأی نیاوردند و از دیگر رقیبان، شکست خوردند.        

اردوگاه اصول­گرایان شهر نیز وضعیت ایده‌­آلی نداشت؛ شمار زیادی از نامزدها، داعیه اصول­گرایی داشتند اما وجود اختلافات عمیق مانع از ایجاد ائتلافی فراگیر میان آنها شده بود. نهایتاً «شورای همگرایی اصولگرایان لرستان» با انتشار اطلاعیه‌­ای ابتدا از نامزدی علاءالدین بروجردی و عباس گودرزی پشتیبانی کرد و پس از چندی و در اقدامی حیرت­آور، نام بهرام بیرانوند را هم به فهرست خود افزود. به این ترتیب، اصول­گرایان در حوزه انتخابیه بروجرد برای تصاحب دو کرسی مجلس، رسماً سه نامزد داشتند!

اما قرار گرفتن همزمان نام علاءالدین بروجردی و بهرام بیرانوند در این فهرست سه نفره، شگفت­ آورتر می‌­نمود؛ بروجردی از مدافعان جدی مذاکرات هسته‌­ای و «برجام» بود و بهرام بیرانوند از مخالفان سرسخت آن! وجود چنین اختلافات عمیق و دامنه‌­داری در هر دو اردوگاه اصلاح‌­طلبان و اصول­گرایان سبب شد که هیچ یک از نامزدها به کسب حد نصاب لازم (یک چهارم کل آرا) موفق نشوند و انتخاب هر دو نماینده حوزه انتخابیه بروجرد به دور دوم کشیده شود.

در دور نخست، علاءالدین بروجردی، هادی مقدسی، عباس گودرزی و  فاطمه مقصودی در رقابتی نزدیک به دور دوم راه یافتند. بروجردی و گودرزی از فهرست سه نفره اصول­گرایان بودند و مقدسی و مقصوی در شمار نامزدهای مستقل. این نخستین بار بود که نام یک زن در میان چهار نفرِ برتر انتخابات بروجرد قرار می­‌گرفت و این فرصت را می­‌یافت که بار دیگر در گردونه انتخابات وارد شود.

   در این دوره از انتخابات بار دیگر علاءالدین بروجردی مورد هجوم امواج تخریبی فراوان قرار گرفت با این تفاوت که افزون بر برخی اصلاح ­طلبان شهر، گروه­هایی از اصول­گرایان هم به جمع منتقدان پیشین او پیوسته بودند.

نکته جالب ­تر انتقادهای گاه تندی بود که از سوی تنی چند از نامزدهای گمنام و تازه ­کار مجلس علیه بروجردی بیان می­ شد و به ترجیع ­بند سخنرانی­های آنها در میتینگ­ های تبلیغاتی­‌شان تبدیل شده بود.

ایجاد چنین فضای تخریبی بر ریزش آرای بروجردی نسبت به تمام دوره‌­های پیش، بسیار اثر گذاشت. در این میان، واکنش سعید شاهرخی، معاون سیاسی امنیتی استانداری لرستان به کاهش آرای بروجردی بازتاب بیشتری داشت[۲۳]و آشکارا از تخطی این مقام عالی ­رتبه مجری انتخابات، در رعایت اصل بی­طرفی نشان داشت.

امواج انتقادها به بروجردی پس از برگزاری مرحله نخست انتخابات همچنان ادامه یافت. در موردی کم ­نظیر، سخنان محمد پاپی ­نژاد، فرمانده وقت سپاه پاسداران بروجرد در نقد عملکرد بروجردی و آنچه که «دخالت­ های او در عزل و نصب مدیران ادارات بروجرد» گفته شد، در رسانه­ ها منتشر شد.[۲۴]یقیناً بروجردی در مقام نماینده مجلس می­‌بایست پاسخگوی چنین نقدی می­ ‌بود، اما بیان رسانه ­ای چنین نقدی توسط فرمانده یک ارگان نظامی، خود امری غیرمعمول و پدیده­ای نوظهور در رقابت­های انتخاباتی مجلس در بروجرد شمرده می­‌شد.    

   از جمله تخلفاتی که در این دوره از انتخابات روی نمود و خبر آن خیلی سریع و وسیع منتشر شد، خرید رأی با استفاده از توزیع سیم­ کارت رایگان، کیسه برنج، پولِ نقد و به ویژه پخش مواد مخدر بود.

در واکنش به مورد اخیر، علاءالدین بروجردی بدون نام بردن از شخصی، این اتفاق بد و تأسف ­آور را که برای نخستین بار در رقابت­های انتخاباتی دیده­ می­شد، دور از شأن مردم بروجرد دانست و اقدامی در جهت زدودن قداست انتخابات نامید.[۲۵] فرمانده نیروی انتظامی بروجرد، سرهنگ علیرضا دلیری نیز از دستگیری ۱۵ نفر در همین ارتباط خبر داد.[۲۶]

   در مرحله دوم انتخابات که قرار بود در دهم اردیبهشت ۱۳۹۵ برگزار شود «شورای هماهنگی اصلاح­طلبان بروجرد» در اقدامی هماهنگ و همگام با شورای «سیاستگذاری انتخاباتی اصلاح­طلبان» در کشور کوشید با حمایت از دو یا دست کم یکی از نامزدهای راه­یافته به دوره دوم، در رقابت­های انتخاباتی فعال و اثرگذار باشد.

این شورا با فاطمه مقصودی، نامزدِ مستقل به توافق رسید و نام او را در فهرست مورد حمایت اصلاح­ طلبان کشور یعنی فهرست «امید» درج کرد. در این میان برخی از اصلاح ­طلبان شهر به پشتیبانی از هادی مقدسی روی آوردند و جمعی به حمایت از علاءالدین بروجردی پرداختند.

با این وصف، فعالان اصلاح­ طلب شهر را می ­شد به سادگی در دست­کم ستاد سه نامزدی که هیچ­کدام اصلاح ­طلب نبودند و سابقه اصلاح­ طلبی نداشتند مشاهده کرد![۲۷]

«حزب اعتدال و توسعه» یا همان حزب یارانِ نزدیک حسن روحانی هم، که در بیشتر حوزه­ های انتخابیه در ائتلاف با اصلاح­ طلبان نامزدهای مشترک داشتند، در حوزه انتخابیة شهرستان بروجرد علاءالدین بروجردی را تنها نامزد خود معرفی کرد.

قاسم شاهوردی دبیر شاخه محلی این حزب در بروجرد، با دعوت گسترده از عشایر منطقه و برپایی همایشی بزرگ در روستای دینارآباد حمایت آنها از علاءالدین بروجردی را جلب کرد.[۲۸] با این اقدام، در حالی که از میزان آرای بروجردی در سطح شهر کاسته شده بود، بر میزان آرای او در مناطق روستایی و عشایری جنوب شهر افزوده ­شد.

بروجردی همزمان از پشتیبانی اکثریت اصول­گرایان هم برخوردار بود؛ «شورای همگرایی اصولگرایان لرستان» او و عباس گودرزی را نامزدهای مورد حمایت خود معرفی کرد هرچند، وجود اختلافات پیشین مانع از برپایی ستادی مشترک برای آن دو شد و هر دو نفر به صورت جداگانه و انفرادی رقابت ­های انتخاباتی را پیش ­بردند.    

     تبلیغات رسمی نامزدهای راه یافته به دور دوم مجلس در بروجرد از روز پنج شنبه دوم اردیبهشت آغاز شد هرچند شور و هیجان مرحله اول را نداشت. با نزدیک شدن به روز رأی­ گیری، گردهمایی­ های شبانه نامزدها که در جلوی ستادهای انتخاباتی آنها در خیابان تختی برپا می­ شد از هیجان خالی نبود.

ستاد بروجردی با دعوت از محمدرضا باهنر، نماینده ادوار پیشین مجلس و چهره مشهور اصول­گرایان و نیز حامد زمانی، خواننده سرشناس پاپ کوشید نظرها را به سمتِ او جلب نماید.

علاءالدین بروجردی هر شب حدود ساعت ۲۱ برای طرفدرانش سخنرانی می­ کرد. هادی مقدسی ضمن بهره ­برداری از برخی حامیان اصلاح­ طلبش، موفق شد علیرضا محجوب نماینده اصلاح ­طلبِ ادوار مجلس و از رهبران تشکلات کارگری کشور را برای سخنرانی در حمایت از خود به بروجرد بیاورد.

حامیان اصلاح ­طلب مقصودی نیز هر شب در جمع هواداران او سخنرانی می ­کردند و اصلی­ ترین سخنران ستاد گودرزی، خودِ او بود که می ­رفت به عنوان پدیده این دوره از انتخابات شگفتی ­آور شود.[۲۹]   

   نتیجه رأی­ گیری در نخستین ساعات بامداد شنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۵ اعلان شد و بر اساس آن، عباس گودرزی با کسب بیش از ۴۷۱۰۰ رأی نفر اول شد و علاءالدین بروجردی با ۴۱۳۰۰ رأی پس از او در رتبه دوم ایستاد.

عباس گودرزی مشهور به «حاج عباس» متولد ۱۳۵۶ جوان­ترین نامزد در میان چهار نامزد راه ­یافته به مرحله دوم انتخابات بود. این دبیر فیزیک آموزش و پرورش، از خانواده شهدای دوران دفاع مقدس بود و از سوابقی چون عضویت در شورای فرهنگی بسیج دانشجویی کشور، عضویت در شورای اسلامی شهر بروجرد، مسئولیت ستاد انتخاباتی محمود احمدی ­نژاد در بروجرد در انتخابات سال ۱۳۸۸، سرپرستی اداره کل میراث فرهنگی لرستان و مدیرکل پشتیبانی سازمان میراث فرهنگی کشور برخوردار بود.

حمایت سازمان­ یافته اصول­گرایان همراه با پشتیبانی گسترده گروه ­های زیادی از ایثارگران، جانبازان، خانواده ­های شهدا و به ویژه ساکنان مناطق حاشیه شهر و روستاهای بخش شمالی بروجرد در پیشتازی او نسبت به دیگر رقیبان خصوصاً علاءالدین بروجردی تأثیرگذار بود.

   انتخابات مجلس دهم، نتیجه مهم دیگری هم داشت؛ آخرین حضور علاءالدین بروجردی، دیپلمات باسابقه و سیاستمدارِ مشهور و قدرتمندی که از دوره ششم مجلس شورای اسلامی به عنوان نماینده محبوب بروجرد­ی­ ها برای مدت بیست سال پی در پی در اصلی ­ترین نهاد قانون ­گذاری کشور به ویژه «کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی» حضور مقتدرانه ­ای داشت در این دوره رقم خورد.

نتایج دهمین دوره مجلس شورای اسلامی ( مرحله اول)  ۰۷/۱۲/۱۳۹۴

نتایج دهمین دورة مجلس شورای اسلامی( مرحله دوم )  ۱۰/۰۲/۱۳۹۵

[۱]– خدابخشی، لیلا و دیگران، مقایسه شاخص­های عملکرد اقتصادی دولت ایران در زمان ریاست­جمهوری محمود احمدی­نژاد با حسن روحانی. فصلنامه راهبرد سیاسی، سال دوم، شماره ۷، زمستان ۱۳۹۷، صص ۱۱۲-۹۹

[۲]– درست در چنین شرایطی مجتمع بزرگ «زاگرس خودرو» بروجرد تعطیل شد. بنگرید به: پیغام بروجرد، سال ۱۳، ش ۵۰۹، ۱۵ آذر ۱۳۹۱، ص۱

[۳]– پیغام بروجرد، سال ۱۳، ش ۵۱۶، ۴ بهمن ۱۳۹۱، ص ۱

[۴]– پایگاه اینترنتی «دفتر حفظ و نشر اثار حضرت آیت­اله­العظمی خامنه­ای»، بازبینی شده در ۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ از:  farsi.khamenei.ir/speech-content?id=22042

[۵]– از میان شمار ثبت­نام کنندگان در این انتخابات، صلاحیت هشت نفر توسط شورای نگهبان تأیید شد: غلامعلی حدادعادل، سعید جلیلی، علی­اکبر ولایتی و محمدباقر قالیباف از اصو­گریان، محمدرضا عارف از اصلاح­طلبان و محسن رضایی، سیدمحمد غرضی و حسن روحانی نامزدهای مستقل در انتخابات بودند. پیش از آغاز رسمی تبلیغات، حدادعادل به سود دیگر نامزدهای اصول­گرا انصراف داد. در آخرین روزهای تبلیغات انتخاباتی عارف نیز به سود روحانی از دور انتخابات کنار کشید.

[۶]–  عباسی، ابراهیم و لیلا میرزایی، دلایل پیروزی دکتر حسن روحانی در انتخابات ۱۳۹۲، فصلنامه مطالعات منافع ملی، ش ۴، تابستان ۱۳۹۵، صص ۱۱۹- ۱۳۸

[۷]– پایگاه اینترنتی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) بازبینی شده در ۸ اردیبهشت ۱۳۹۹از:www.irna.ir/news/81923311

[۸]– پایگاه اینترنتی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) بازبینی شده در ۸ اردیبهشت ۱۳۹۹از: www.isna.ir/news/94072113545

[۹]– احمدی، وحیده، راهبرد اسرائیل در مورد برجام، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال ۱۹، ش اول (بهار ۱۳۹۵)، صص -۱۶۲

[۱۰]– به عنوان نمونه بنگرید به بیانیه عربستان سعودی در استقبال از خروج ترامپ از «برجام» در پایگاه اینترنتی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، بازبینی شده در ۸ اردیبهشت ۱۳۹۹ از: www.isna.ir/news/97021910197

[۱۱]– عربستان سعودی که به خاطر اعدام وحشیانة شیخ نمر در ۱۲ دی ۱۳۹۴ تحت فشار افکار عمومی بود، از اتفاقات مشهد و تهران بیشترین بهره­برداری سیاسی را کرد و موفق شد با کشاندن ماجرا به «شورای امنیت سازمان ملل»، این شورا را به صدور بیانیه در محکومیت ایران وادار سازد. بنگرید به: ابعاد حقوقی و بین المللی تعرض به سفارت عربستان، در پایگاه اینترنتی خبر آنلاین، بازیابی شده در ۹ اردیبهشت ۱۳۹۹، از: www.khabaronline.ir/news/496334

[۱۲]– فهرستی از بدعهدی­های دولت آمریکا را می­توان در این نوشتار روزنامه کیهان که از سرسخت­ترین مخالفان داخلی «برجام» بود مطالعه کرد: دو سال گذشت برجام با اقتصاد ما چه کرد؟، روزنامه کیهان، سال ۷۶، ش ۲۱۸۲۱، ۲۷ دی ۱۳۹۶

[۱۳]– فوزی، یحیی و علی زارعی، تحلیل بافت سیاسی، اجتماعی و تخصصی نمایندگان مجلس شورای اسلامی؛ ادوار ششم تا دهم. فصلنامه جستارهای سیاسی معاصر، نشریه علمی، پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال ۸، ش ۴، زمستان ۱۳۹۶، ص۹۳

[۱۴] – این سخن از محمدرضا خاتمی بود. بنگرید به: پیغام بروجرد، سال ۱۵، ش ۶۳۱، ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۴، ص ۴

[۱۵]– پایگاه اینترنتی خبرگزاری تسنیم. بازبینی شده در ۳۰ فروردین ۱۳۹۹، از: www.tasnimnews.com/fa/news/1394/10/20/967622

[۱۶]–  فوزی، یحیی و علی زارعی، پیشین، ص۹۳

[۱۷]– پیغام بروجرد، سال ۱۵، ش ۶۲۸، ۳ اردیبهشت ۱۳۹۴، ص ۱

[۱۸]–  پیغام بروجرد، سال ۱۵، ش ۶۴۶، ۱۸ شهریور ۱۳۹۴، ص ۱

[۱۹]– پیغام بروجرد، سال ۱۵، ش ۶۳۵، ۲۷ خرداد ۱۳۹۴، ص ۴

[۲۰]–  مرادی، اکبر (۶ اردیبهشت ۱۳۹۹)، مصاحبه کننده محمد گودرزی، بروجرد

[۲۱]– پیغام بروجرد، سال ۱۶، ش ۶۶۲، ۹ دی ۱۳۹۴، ص ۱

[۲۲]– مرادی، اکبر (۶ اردیبهشت ۱۳۹۹)، مصاحبه کننده محمد گودرزی، بروجرد

[۲۳]–  شاهرخی در نخستین جلسه شورای اداری استان چین گفته بود: «برخی کاندیداها با فریب مردم، با شعار راه­اندازی راه­آهن، فرودگاه و تبدیل شهرستان به استان سه چهار دوره به مجلس راه یافتند، اما مردمِ خسته از دروغگویی، در هفتم اسفند در پای صندوق­های رأی، پاسخ این افراد را دادند.» پیغام بروجرد، سال ۱۶، ش ۶۷۲، ۲۲ اسفند ۱۳۹۴، ص۱

[۲۴]– کانال تلگرامی روزهای بروجرد، پست ارسالی: ۲۶ March 2016، بازیابی شده در ۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ از @borujerdtimes به نقل از خبرگزاری تسنیم

[۲۵]– کانال تلگرامی روزهای بروجرد، پست ارسالی: ۱۱ March 2016، بازیابی شده در ۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ از @borujerdtimes

[۲۶]–  پیغام بروجرد، سال ۱۶، ش ۶۷۱، ۱۲ اسفند ۱۳۹۴، ص ۲

[۲۷]– این موضوع، دستمایه نوشتار انتقادی حبیب­اله معظمی شد که با عنوان «چرا اصلاح­طلبان در بروجرد شکست خوردند؟» منتشر گردید. در این نوشتار، اصلاح­طلبان شهر به دلیل فعالیت و سخنرانی برای هر چهار نامزد غیراصلاح­طلب و صف­آرایی در برابر یکدیگر و آنچه «خلق صحنة مضحکی از ادعای اصلاح­طلبی» خوانده می­شد مورد سرزنش قرار گرفته بودند. بنگرید به: پیغام بروجرد، سال ۱۷، ش ۶۷۷، ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۵، ص۲

[۲۸]– شاهوردی، قاسم (۶ اردیبهشت ۱۳۹۹)، مصاحبه کننده محمد گودرزی، بروجرد

[۲۹]–  کانال تلگرامی روزهای بروجرد، پست ارسالی: ۲۵ April 2016، بازیابی شده در ۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ از @borujerdtimes