اخبار لرستان
نبود سد مخزنی بزرگ و تخریب محیط زیست؛ مهمترین عوامل سیل لرستان
به گزارش فارس، سیلاب فروردین ۹۸ باعث شد که رسانههای کشور به جای پوشش اخبار سفرهای نوروزی و میزان تصادفات جادهای به گسترش سیل در نقاط مختلف کشور بپردازند.
سیلاب فروردین ماه بر خلاف تمام بلاهای طبیعی گذشته محدود به منطقهای خاص در کشور نبود، بلکه گستره آن از شمال تا جنوب کشور ادامه داشت و سبب شد جمعیت قابل توجهی از کشور با این پدیده طبیعی روبرو شوند.
سیل هنگامی رخ می دهد که مسیر طبیعی جریان آب ظرفیت طغیان را نداشته باشد و عواملی مانند بارانهای سنگین، ذوب سریع برف، شیبهای زیاد، تخریب سدها، وجود طوفان و نفوذ آب به ساحل و دخالت انسان در طبیعت، از قبیل نابودی جنگلها و مراتع از عوامل مهم بروز سیلاب هستند.
سیل اگرچه در زمره سوانح طبیعی دستهبندی میشود، اما در ایران بیشتر سیلهای رخ داده حاصل دخالتهای ناصحیح انسان در طبیعت بوده، نمونه آن سیل سال ۸۸ در شهر قم است که بستر رودخانه خشکیده “قمرود” توسط شهرداری به پارکینگ تبدیل شد، ولی این رود پس از چند سال خشکسالی، سیلابی شد و خسارات فراوانی را در این شهر ایجاد کرد.
بر اساس اعلام سازمان حفاظت محیط زیست، از ۴۲۱ مورد سیل اتفاق افتاده از سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۸۰ نزدیک به ۷۴ درصد آن تنها به سالهای ۱۳۶۰ تا ۱۳۸۰ مربوط میشود. این داده به این معنا است که در فاصله سالهای ۶۰ تا ۸۰ ایران بیشتر گرفتار سیل بوده است.
علاوه بر صیانت از تاج سدها، نسبت به مخزن سدها نیز مسوول باشیم
سدهای کشور علاوه بر ذخیره سازی آب انباشتی از رسوبات رودخانه را نیز در دریاچه خود نگهداری میکنند و وزارت نیرو باید علاوه بر صیانت از تاج سدها، نسبت به مخزن سد و کیفیت آبی ورودی به آن نیز مسوول باشد.
دولتمردان در این زمینهها باید دست نیاز به سمت دانشگاهها دراز کنند، اگر یک درصد از هزینههایی که برای جبران خسارات بلایای میشود، صرف جذب متخصصان و فارغ التحصیلان این رشتهها شود، میتوان به راه حلهای بهینه برای مدیریت مخاطرات طبیعی مانند سیل دست یافت.
اما متأسفانه دولتمندان اعتقادی به استفاده از ظرفیت علمی فارغ التحصیلان دانشگاهها ندارند و همین عامل سبب شده که از یک سو پرداخت زیادی برای هزینههای بلاهای طبیعی صورت گیرد و از سوی دیگر جوانان فارغالتحصیل این حوزهها بیکار باشند.
برای بررسی عوامل ایجاد سیل در لرستان و راهکارهای مقابله با آن با یکی از کارشناسان حوزه آبخیزداری کشور و مسئول مدیریت بحران استانداری لرستان به گفتوگو نشسته ایم که چکیده آن در ذیل آمده است.
سیلاب لرستان در ۲۰۰ سال گذشته بی سابقه بوده است
یکی از کارشناس حوزه آبخیز داری کشور در گفتوگو با خبرنگار فارس بیان کرد: بر اساس نظر کارشناسان دوره بازگشت سیلاب پلدختر یک هزار سال بوده اما بر اساس شواهد موجود دوره بازگشت این سیلاب بیش از ۲۰۰ سال بوده است.
رضا سهرابی با بیان اینکه مدیریت نکردن حوضههای آبخیز استان توسط وزارت نیرو در سالیان گذشته یکی از مهمترین عوامل تخریب بالای سیل اخیر لرستان بوده است، افزود: علاوه بر مدیریت نادرست منابع آبی کشور دخالتهای نادرست انسان در طبیعت یکی دیگر از عوامل اصلی ایجاد این سیل بوده است.
وی اظهار کرد: در صورتیکه که برنامهای مناسب برای مدیریت عوامل طبیعی زمین داشته باشیم دیگر در سالهای آینده شاهد این حجم بالا از خسارت نخواهیم بود همچنین اثر تخریب طبیعت شاید در کوتاه مدت به چشم نیاید اما در حوادثی همانند سیل اخیر تاثیرخود را بر جای گذاشت.
تخریب منابع طبیعی متهم اصلی وقوع سیلاب اخیر
این کارشناس حوزه مسائل آبخیز داری با اشاره به اینکه بر اساس چرخه طبیعت جنگلها و مراتع از وقوع سیلاب جلوگیری میکنند، تصریح کرد: استفاده بیش از اندازه ازجنگلها و مراتع سبب شده که دیگر آنها توانایی کنترل آبهای سطحی کشور را نداشته باشند.
سهرابی خاطر نشان کرد: آبخیزداری تکنیکی است که انسان به وسیله ان تعادل را به طبیعت باز میگرداند و با توجه به تخریب طبیعت توسط انسان استفاده از آبخیزدای در کشور ضروری بوده اما متاسفانه به دلیل نبود اعتبارات در این حوزه فعالیت جدی نداشتهایم.
انسان همیشه باید در مقابل پدیدههای طبیعی آماده باشد
وی با بیان اینکه نمیتوان پدیدههای طبیعی را به صورت دقیق پیش بینی کرد، گفت: احتمال دارد در سال آینده سیلاب اخیر دوباره تکرار شود یا شاید تا ۲۰۰ سال دیگر نیز شاهد چنین سیلابی در لرستان نباشیم اما انسان همیشه باید در مقابل پدیدههای طبیعی آماده باشد.
این کارشناس آبخیزداری در بخش پایانی صحبتهای خود یادآور شد: ساخت سد ممکن است باعث تغیراتی در چرخه طبیعی زمین شود اما اگر مکان یابی و مطالعات سد با دقت صورت گیرد نه تنها مضر نیست بلکه منفعتهای زیادی نیزبرای کشور خواهد داشت برای مثال در صورت وجود سد معشوره در لرستان حجم خسارات سیلاب اخیر به شدت کاهش مییافت.
نبود اعتبارات برای آبخیزداری عامل مهم تخریب بالای سیل لرستان
مدیرکل مدیریت بحران استانداری لرستان بیان کرد: بنا بر گفته کارشناسان حوزه هواشناسی بارندگیهای فروردینماه امسال طی ۲۰۰ سال گذشته بی سابقه بوده و این موضوع مهمترین عامل سیل اخیر در لرستان است. همچنین اجرا نشدن طرحهای آبخیزداری در استان به علت نبود اعتبارات عامل مهم دیگر تخریب بالای سیل اخیر است.
غلام رضا آقامیرزایی افزود: در فروردین ماه امسال شاهد دو سیلاب در لرستان بودیم که اولین مورد آن در روزهای پنجم و ۶ فروردین ماه رخ داد که خوشبختانه با مدیریت مناسب آسیبی برای استان نداشت.
فرهنگ حفاظت از محیط زیست راهکاری مناسب برای مقابله با سیلاب
وی با بیان اینکه موج دوم سیل لرستان در ۱۲ فروردین بوده که خسارات سنگینی همچون رانش زمین و به زیر آب رفتن بخشهایی چون “خرمآباد”، “معمولان” و “پلدختر” را در پی داشت اظهار کرد: مهمترین راهکار مقابله با سیلاب فراگیر کردن فرهنگ حفاظت از محیط زیست در میان مردم کشور است.
نبود سد مخزنی بزرگ و تخریب محیط زیست؛ مهمترین عوامل سیل اخیر در لرستان
مدیر کل مدیریت بحران استانداری لرستان تصریح کرد: مجموعه مدیریت استان در سیلاب اخیر تمام امکانات و توانایی خود را برای کنترل این پدیده طبیعی به کار گرفت.
وی اظهار کرد: کمبود امکانات در استان، بارشهای بی سابقه، نبود سد مخزنی بزرگ در لرستان و تخریب محیط زیست مهمترین عوامل ایجاد سیل اخیر در لرستان بوده است.
گزارش از محمد عبدالله زاده