گردشگری و میراث فرهنگیویژه ها

غوغای هنر و پژواک تاریخ در شاهکاری به نام خانه افتخارالاسلام

روزهای بروجرد- بدون شک با تماشای خانه افتخارالاسلام طباطبایی می‎توان نظاره‎گر غوغای هنر و هیاهوی تاریخ در این شاهکار تاریخی بود.
خانه افتخارالاسلام بروجرد

به گزارش خبرگزاری فارس از بروجرد، با وجود تعدد و تنوع بناهای تاریخی، فرهنگی و مذهبی اغراق نیست اگر بروجرد را کلکسیونی از آثار فاخر و گاه بی‎نظیر بخوانیم.

وجود آثار ارزشمند تاریخی مانند خانه‎ها، مساجد، بقاع متبرکه، حمام‎ها و سراهای قدیمی و تاریخی که بسیاری از آن‎ها در فهرست آثار ملی کشورمان به ثبت رسیده و بعضی‎ها در نوع خود در ایران کم مثال و یا شاید بتوان گفت بی‎مثال هستند، گواه این ادعا است.

گستره پهناور ۲۸۰ هکتاری بافت تاریخی شهر بروجرد مهرورزانه این دردانه‎های تاریخی را در آغوش کشیده است، تا همچون مادری مهربان میراث ماندگار این شهر و دیار را برای آیندگانش به یادگار بگذارد.

نمایش معماری اسلامی ایرانی با همراهی طرح‎های اسلیمی و اسلامی با آن رنگ‎های گرم و زندگی‎بخش و درب و پنجره‎های چوبی هفت رنگ ذوق هنری خالق این آثار را به رخ کشیده و هر بیننده‎ای را به وجد می‎آورد.

خانه تاریخی افتخارالاسلام یکی از اجزای این بافت تاریخی است که خود حرف‎های زیادی برای گفتن دارد، بنایی که در پس ساخت هر گوشه از آن فلسفه‎ای خوابیده است.

بنایی عظیم و سترگ که از دوران قاجار تا به امروز مقاوم همچون سرو ایستاده و گذر زمانه و گرد روزگار نتوانسته آن را از پای درنیاورد.

وجود تالار هفت دری، پس تالار، شبستان‎ها و حوض‌خانه از مهمترین فضاهای این بنا است، خانه‎های که در آن برای پذیرایی از میهمانان و مراجعه‎کنندگان، زندگی اهل خانه و خدمه سه بخش بیرونی، اندرون و حیات خلوت تعریف و تعبیه شده است.

قرار داشتن بزرگترین سماور زغالی دست‎ساز جهان ساخته شده از ورق برنج با وزن تقریبی ۲ تن در دل این مجموعه بر غنا و ارزش آن افزوده است.

اگر چه خانه افتخارالاسلام طباطبایی یکی از بناهایی است که در ایام مختلف سال از جمله عید نوروز پذیرای گردشگران و میهمانان است، اما استفاده از آن به عنوان موزه تاثیر زیادی بر افزایش میزان بازدیدها از آن دارد.

خانه افتخارالاسلام؛ قطعه‎ای از بافت گرانبهای تاریخی بروجرد

یک کارشناس میراث فرهنگی می‎گوید: خانه تاریخی افختارالاسلام طباطبایی یکی از عناصر ارزشمند مسکونی مجموعه فرهنگی-تاریخی طباطبایی‎ها است که این مجموعه خود قطعه‎ای از بافت ۲۸۰ هکتاری شهر تاریخی بروجرد به شمار می‎رود.

محمد مهدی گودرزی می‎افزاید: بافت گسترده تاریخی بروجرد به دلیل داشتن عناصر تاریخی ارزشمند جایگاه ویژه‎ای دارد، به عبارت بهتر این مجموعه متشکل از خانه‎ها، مسجد، حمام، آب انبار و مقبره تاریخی است.

وی اظهار می‎کند: خانه تاریخی افتخارالاسلام طباطبایی یکی از اجرا و عناصر این مجموعه است که با خانه‎های تاریخی حاج آقا کمال و مغیث‌الاسلام فصل مشترک دارد.

این کارشناس میراث فرهنگی ادامه می‎دهد: خانه افتخارالاسلام طباطبایی دارای سه بخش بیرونی، اندرون و حیات خلوت است، همچنین تالار هفت دری، پس تالار و اتاق‎های پیرامونی اصلی‌ترین بخش موجود این خانه تاریخی را شامل می‎شوند.

گودرزی اضافه می‎کند: فضاهای قابل تعریف خانه افتخارالاسلام طباطبایی شامل تالار هفت دری، پس تالار، شبستان‎ها، حوض‌خانه، مطبخ، حمام و دیگر فضاهایی که مربوط به خدمه است.

وی می‎گوید: داشتن حمام اختصاصی یکی از اجرای این خانه است که تقریبا در بین خانه‎های تاریخی بروجرد عمومیت داشته اما شاید در کشور دیده شود که خانه تاریخی حمام اختصاصی داشته باشد.

این کارشناس میراث فرهنگی ادامه تاکید می‎کند: الگوی خانه تاریخی افتخارالاسلام در چند خانه با کمی تفاوت دیده شده که شاید دلیل آن نزدیکی زمان ساخت آن‎ها باشد.

گودرزی اضافه می‎کند: به طور مثال برخی از ویژگی‎های خانه افتخارالاسلام در خانه‎های مغیث‌الاسلام، صدرزاده و احمدی دیده می‎شود، به عبارت بهتر این خانه در عین حال که بسیار با ظرافت و استادانه طراحی شده، بخش‎هایی از ویژگی‎های آن هر بار در برخی خانه‎ها دیده شده است.

بروجرد روایتگر معماری ایرانی_ اسلامی

وی تصریح می‎کند: بر اساس شواهد و قرائن این خانه مربوط به دوران قاجار است، اما در مرمت‎های انجام شده و حین کشف به لایه‎هایی دست یافته‎ایم که نشان می‎دهد، خانه پیش از وضعیت کنونی با شکل و فرم دیگری موجودیت داشته که البته مشخص نیست آن خانه مربوط به چه دوره‎ای بوده است.

این کارشناس میراث فرهنگی با اشاره به اینکه خانه افتخارالاسلام فصل مشترک بین سه خانه تاریخی است، بیان می‎کند: تالار اصلی فضای اصلی این بنای فاخر را تشکیل می‎دهد و تزئینات چوب، کاشی و تلفیقی از این دو در این خانه زیاد دیده می‎شود.

گودرزی عنوان می‎کند: این خانه با وجود تغییراتی که در گذشته داشته آنگونه که باید ماهیت خود را از دست نداده، البته بخشی از آن نیز بازپیرایی و باز زنده‎سازی شده است.

وی اظهار می‌کند: مالکان اصلی در سال‎های نخست پیروزی انقلاب قسمت بیرونی این بنا را که هم اکنون اداره میراث فرهنگی بروجرد در آن مستقر است، تخریب و بازسازی کرده‎اند.

این کارشناس میراث فرهنگی توضیح می‎دهد: البته خوشبختانه در بازسازی نگاه این بوده که رد تاریخ و ماهیت این اثر حفظ شود.

گودرزی ادامه می‎دهد: با توجه به اینکه در گذشته افرادی مانند افتخارالاسلام در مرکز توجه مردم قرار داشته‎اند و تردد در خانه‎های آن‎ها زیاد بوده است، معمولا خانه‎ها فضای بیرونی که از نظر تزئینات هم زیباترین قسمت خانه به شمار می‌رفته مربوط به مهمانان خانه بوده است.

وی می‎افزاید: اختصاص زیباترین قسمت خانه برای پذیرایی از مهمانان نشان از مهمان‌نوازی مردم بروجرد دارد.

این کارشناس با اشاره به اینکه خانواده در قسمت اندرون زندگی می‌کرده‎اند، می‎گوید: قسمت خلوت دو کاربردی بوده و علاوه بر اینکه خدمه خانه معمولا در آن بخش زندگی می‎کرده‎اند، صاحب خانه نیز گاه برای استراحت و دور بودن از منظر مردم دور بوده در اتاق‎های حیات خلوت اسکان پیدا می‎کرده است.

اثری فاخر که تبدیل آن به موزه بر ابهتش می‎افزاید

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد می‎گوید: خانه تاریخی افتخارالاسلام با مساحتی حدود ۲ هزار متر مربع در سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

حجت‎الله یارمحمدی در خصوص نیازهای مرمتی این بنا اظهار می‎کند: همه بناهای دارای ارزش تاریخی عمدتا نیاز مرمتی دارند، اما این نیاز در خانه‎ها بیشتر است.

وی با اشاره به اینکه مرمت روندی مستمر و نه یک باره است، ادامه می‎دهد: اگر چه نیازهای مرمتی زیادی از خانه افتخارالاسلام طباطبایی مرتفع شده، اما این بنا هنوز هم نیازهای مرمتی دارد.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد خاطر نشان می‎‌کند: تکمیل درب و پنجره‎های چوبی و تزئین سقف مهمترین اقدامات مرمتی مورد نیاز برای بنای افتخارالاسلام است.

یارمحمدی در خصوص تعریف کاربری جدید برای این بنای فاخر و تاریخی می‎گوید: در مقطعی این بنا به عنوان موزه مفاخر بروجرد پیشنهاد شد و بهره‎برداری از آن با این عنوان یا موزه‎ای با عنوان دیگر جزو قطعیات است.

وی در خصوص تاثیر کاربری جدید در درآمدزایی برای این اثر فاخر تاریخی اظهار می‎کند: نگاه دولت نگاه درآمدزایی نیست، اما تعریف کاربری برای این بناها در کنار جنبه‎های دیگر می‎تواند بخشی از هزینه‎های حفظ و نگهداری این آثار را تامین کند.

رئیس اداره میراث فرهنگی بروجرد تاکید می‎کند: بدون شک تبدیل این خانه تاریخی به یک فضای فرهنگی نقش بسیار موثری را در بالا بردن آمار بازدیدها از بنا دارد، اگر چه خانه افتخارالاسلام در ایام مختلف سال از جمله عید نوروز یکی از بناهایی است که بیشترین بازدیدها را دارد.

یارمحمدی از افزایش چند برابری آمار بازدید گردشگران از بناهای تاریخی مانند خانه افتخارالاسلام طباطبایی در مقایسه با سال‎های گذشته خبر و ادامه می‎دهد: قطعا بازدید گردشگران از این بنا رو به افزایش است.

گزارش از مژگان شمس

تگ ها

مقالات مشابه

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

این مطلب هم پیشنهاد میشود

Close
Close