ظرفیت­‌های موجود در موسیقی ملی به ویژه حماسی عامل مهمی در رشد فکری و فرهنگی است

محمد گودرزی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص تاثیر موسیقی حماسی بر جامعه، اظهار کرد: اگر موسیقی را «نوای دل­‌انگیز زندگی» بدانیم، می‌­توان گفت که موسیقی از کهن­‌ترین جلوه‌­های هنری است که با زندگی انسان پیوندی عمیق یافته و حالات و احساسات متفاوت انسان، اعم از غم و اندوه، شادی، شعف، عشق و نفرت را به بهترین و زیباترین شکلی بیان کرده است.

وی اضافه کرد: موسیقی حماسی را می­‌توان شورانگیزترین نوع موسیقی دانست؛ هر یک از انواع موسیقی، گروه یا گروه‌­هایی از افراد جامعه را مخاطب دارد و تحت تأثیر قرار می­‌دهد اما موسیقی حماسی  تقریباً همة آحاد یک ملت را مخاطب می­‌سازد و احساسات و عواطف همگان را برمی­‌انگیزد.

نقش موسیقی حماسی در تحریک و تهییج احساسات ملی و بسیج همگانی مردمِ یک سرزمین

این تاریخ پژوه لرستانی با بیان اینکه موسیقی حماسی در تحریک و تهییج احساسات ملی و بسیج همگانی مردمِ یک سرزمین به ویژه، هنگام دفاع و مقاومت در برابر تهاجم خارجی، مؤثرترین نقش را بر عهده داشته است، تصریح کرد: تاریخ ایران و جهان، از کهن­‌ترین روزگاران تاکنون، نمونه‌­های فراوان و شگفت‌­آوری از این کارکرد اجتماعی موسیقی حماسی ارائه می‌دهد؛  در ایران و به ویژه پس از نهضت مشروطه، هنرمندان بزرگی مانند “عارف قزوینی” توجه خاصی به این سبک از موسیقی نشان دادند. تصنیف “از خون جوانان وطن لاله دمیده”، یادگاری از همین دوره است.

گودرزی ادامه داد: همزمان با هجوم متفقین به ایران در شهریور ۱۳۲۰ و اشغال کشور توسط نیروهای بیگانه، خلق سرود “ای ایران” شاهکارِ مشترک روح­اله خالقی، حسین گلِ­گلاب و غلامحسین بنان، روحی تازه در کالبد رنج‌دیده ملت ایران دمید و نور امید را در دل­ها روشن ساخت؛ تأثیر شگفت­‌آور این سرود بر تمامی نسل­‌هایی که از هشتاد سال پیش تاکنون آن را شنیده­‌اند تا به حدی است که “ای ایران” را سرود ملی غیر رسمی ایرانیان نامیده‌­اند.

ترانه مشهور “دایه‌دایه” شوری وصف­‌ناپذیر به ویژه، در جامعه عشایری به وجود آورده بود

وی با بیان اینکه یک نمونه مشهور موسیقی حماسی، “مارش شهریار” ساخته استاد “علی­‌اکبر دلبری” است که گرچه در سال­های پیش از انقلاب و در ارتش شاهنشاهی ساخته شده بود، اما پخش آن به هنگام اعلام خبر پیشرفت­‌های نظامی ایران در جبهه‌­های جنگ با نیروهای عراقی، به مهم‌ترین نماد پیروزی رزمندگان در دوران دفاع مقدس تبدیل شده بود، افزود: نمونه دیگر و ملموس­تر آن برای ما لرستانی‌­ها، ترانه مشهور “دایه دایه” است که تنظیم جدید و اجرای آن توسط “محمد میرزاوندی”، در سالهای پایانی جنگ، شوری وصف­‌ناپذیر به ویژه، در جامعه عشایری به وجود آورده بود. نمونه دیگری که در آستانة میلاد پیامبر اسلام (ص) ذکر آن خالی از لطف نیست، نشید و سرود بسیار مشهور «طَلَع البَدر عَلینا مِن ثنیات الوِداع» است که گفته می­‌شود مردم شهر یثرب (مدینه) به هنگام هجرت پیامبر از مکه و ورود به این شهر، در استقبال از ایشان خواندند و حتی در روزگار ما تنظیم­‌های متعددی از آن توسط هنرمندانی مشهور از کشورهای مختلف اسلامی اجرا شده است.

این پژوهشگر لرستانی گفت: در درازای تاریخ، تأثیر شگفت موسیقی حماسی  بر روح ملت­ها و کارکرد اجتماعی این سبک از موسیقی، چنان قدرتمند بوده است که می‌­توان ساعت­ها در بارة آن به گفتگو نشست!

موسیقی حماسی با درون­مایه­‌های غنی و قدرتمند می‌­تواند پاسخگوی بخشی از نیازهای روحی و روانی جامعه باشد

گودرزی در پاسخ به این پرسش که با توجه به اضطراب­‌های موجود در جامعه امروزی، چه اندازه موسیقی حماسی با شرایط امروزی جامعه همخوانی دارد؟ گفت: پاسخ به این پرسش بسیار دشوار است زیرا از نگاه‌­های متفاوت، می­‌توان پاسخ­‌های بسیار متفاوت و گاه متضاد با یکدیگر به آن داد؛ به تصور بنده، بخش مهمی از اضطراب­‌های موجود در جامعه ما به شرایط خاص سیاسی، اقتصادی کنونی و به ویژه تحریم‌­های سنگین غربی‌­ها ربط دارد و بخش مهم­تری از آن، به تحولاتِ شتابان و گستردة فکری-فرهنگیِ اروپا و غرب؛ امروز و بیش از هر زمان دیگری عموم مردم به ویژه، نوجوانان و جوانان در سراسر جهان، آماج هجوم سهمگین رسانه­‌هایی قرار دارند که ترویج دهنده شاخص­‌های فکری-فرهنگی “پُست مدرنیزم” هستند؛ این یک واقعیت تلخ است که تحت تأثیر امواج طوفانی “پُست مدرنیزم” تقریباً همة آنچه که روزگاری به نوعی «ارزش» شناخته می­‌شده است، از ریشه و بُن مردود اعلام می­‌شود و “نیست­انگاری” در وحشتناک­ترین اَشکالِ خود، جای انواع ایدئولوژی­‌ها و مکتب­‌های ارزشی را می‌­گیرد، گویی «ارزش» در «بی ارزشی» است!

او تصریح کرد: اتفاقاً در چنین شرایطی، موسیقی ملی به ویژه «موسیقی حماسی» با درون­مایه­‌های غنی و قدرتمندی که دارد می‌­تواند پاسخگوی بخشی از نیازهای روحی و روانی جامعه باشد و نوجوانان و جوانان ما را با فرهنگ غنی ایرانی-اسلامی پیوند دهد.

این پژوهشگر در پاسخ به این سوال،  چه کنیم نوجوانان و جوانان ما به جای گرایش به شمار زیادی از موسیقی بی محتوا، از موسیقی غنی کشورمان استفاده کنند؟ بیان کرد: گرایش گروه‌­هایی از نوجوانان و جوانان به نوعی از موسیقی که به تعبیری محتوای غنی ندارد یا با موسیقی ملی و مقامی ما بیگانه است، علل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی خاص خود را دارد و بررسی علمی آن نیازمند مطالعه دقیق موضوع توسط افراد کارشناس و صاحب­نظر است؛ هرچند شواهد زیادی وجود دارد مبنی بر این که اتفاقاً شمار قابل توجهی از نوجوانان و جوانان در دو سه دهه اخیر به موسیقی ملی ایرانی علاقه نشان داده و گرایش یافته‌­اند.

ظرفیت­‌های موجود در موسیقی ملی به ویژه حماسی عامل مهمی در رشد فکری و فرهنگی است

او ادامه داد: البته ممکن است در مقام مقایسه، علاقمندان به موسیقی اصیل و ملی، نسبت با کل قشر نوجوان و جوان در اقلیت قرار داشته باشد؛ بدیهی است که برای ایجاد انس و الفت نوجوانان و جوانان با موسیقی ملی، بیشترین وظیفه را نهادهای فرهنگی و آموزشی از جمله، آموزش و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به ویژه، صدا و سیما برعهده دارند.

گودرزی تصریح کرد: به تصور بنده، نهادها و مقام­‌های مسئول در امور فرهنگی باید به این موضوع توجه خاص داشته باشند که ظرفیت­‌های موجود در موسیقی ملی به ویژه، موسیقی حماسی چنان غنی و پُربار است که می­‌تواند به عنوان یک عامل بسیار مهم در رشد فکری، فرهنگی و اخلاقی نوجوانان و جوانان این سرزمین به خدمت گرفته شود. دُرست از این نگاه است که برگزاری جشنواره بین‌المللی موسیقی ایثار(نوای مهر) را باید به فال نیک گرفت و امید داشت که فعالیت‌­هایی از این دست، هرچه بیشتر و با کیفیت­‌تر صورت عمل گیرد.