پیامبر آوانگارد…

کاوه حدادی- در زندگی لحظه­ هایی هست که انگار کلمه­ ها و جمله­ ها برای توصیفش عقیم و الکلن­ اند. لحظه ­هایی که تنها می ­توان سر در خویش فرو برد، تأسف خورد، غم زمانه خورد و هیچ نگفت.

لحظه­ ی شنیدن خبرِ توهین به پیامبر اسلام؛ پیامبر رحمت و دوستی، نمونه ­ای از این لحظه ­هاست. تلاش برای بیان و توصیف حسِ این لحظات، ره به جایی نمی ­برد و تنها انسان را مجبور به واگویه­ هایی تلخ با خود می­ کند. با خود می­ گویی طنز روزگار را ببین! زمانی که تاریکی و جهل و خفقانِ قرون وسطی بر سراسر اروپا سایه انداخته بود، در شبه جزیره عربستان، مردی از خویش برون آمد که صدایش نغمه­ ی صلح بود. از آزادی و برابری و برادری گفت. بر تعصب کور و جهالت شورید و رسالتش را نه با شمشیر، که با «کلمه» عرضه کرد و برای حقانیتش نه به ثروت و قبیله و تبارش، که به «قلم» سوگند خورد. با خود فکر می ­کنی؛ بیش از ۱۴۰۰ سال پیش، در سرزمینی چون عربستان و قومی چون اعراب، چنین انسانی با این ویژگی­ ها و خصایص، قطعاً باید یک انسان «آوانگارد» باشد و از آنجا که سخنش کلام وحی است، بی ­شک پیامبری آوانگارد.

در این انسداد و بن ­بست بی­حرفیِ ناشی از فرط حسرت و بُهت، صدای دکتر علی شریعتی به کمکت می ­آید که: «گاه او را در صحنه‌ های مرگبار جنگ می ‌بینیم كه از شمشیرش خون می ‌چكد و پیشاپیش یارانش كه برای كشتن یا كشته شدن بی ‌قراری می ‌كنند، می ‌تازد و گاه وی را می ‌بینیم كه وقتی هر روز در رهگذرش مرد یهودی از بام خانه ‌اش خاكستر بر سرش می‌ ریزد و او نرم‌تر از مسیح، همچون بایزید، روی درهم نمی‌ كشد و یك روز كه از كنار خانه وی می ‌گذرد و از خاكستر مرد خبری نمی ‌شود، می ‌پرسد رفیق ما امروز سراغ ما نیامد؟ و چون می‌ شنود كه بیمار شده است به عیادتش می ‌رود».

سخن از مردی است که اعجاز کلماتش همین حالا هم پیش روی ماست؛ قرآن را که باز می ­کنی موسیقیِ جاریِ در حروف و کلمه ­ها و جمله ­ها روحت را نوازش می ­دهد و با خود می ­­گویی قطعاً با یک شاعر طرفی؛ یک شاعرِ آوانگارد و از آنجا که سخنش کلام وحی است بی­شک با یک پیامبرِ شاعرِ آوانگارد.

باز صدای شریعتی است که در گوشت می ­پیچد: «همه جا می‌ كوشید تا در چشم ‌ها شگفت‌ آور و فوق ‌‌العاده جلوه نكند و سعی می‌كرد تا ابهت و جلالی را كه در دل‌ها دارد، بشكند. می‌ گویند روزی پیرزنی نزد وی می ‌آید تا از او چیزی بپرسد. آن همه خبرها و عظمت ‌ها كه از او شنیده بود چنان در او اثر می ‌كند كه تا خود را در حضور وی می ‌یابد، می ‌لرزد و زبانش می ‌گیرد، پیغمبر احساس می ‌كند شخصیت و شكوه او وی را گرفته است، ساده و متواضع پیش می‌ آید، به مهر دست بر شانه‌ هایش می ‌گذارد و با لحنی كه از خضوع، نرم و صمیمی شده‌ است، می ‌گوید؟ مادر چه خبر است؟ من پسر آن زن قریشی ‌ام كه گوسفند می ‌دوشید».

احساس و عمق عاطفه و رقت قلب محمد(ص) نیز شگفت ­انگیز است. باز با خود می­ گویی پس با یک پیامبرِ شاعرِ رمانتیکِ آوانگارد طرفی.

از سخنان اوست: «هر مسلمانى كه درختى بكارد و یا زراعتى كشت نماید و پرنده، یا انسان و یا حیوانات از آن بهره ‏مند شوند، صدقه به شمار مى‏ آید». مهربانی او گسترده بود، شامل حیوانات هم می­ شد. پیامبر، حقوق حیوانات را هم می ­شناخت و توصیه می ­کرد تا ثابت کرده باشد که یک پیامبر آوانگارد است.

بی شک وحشی گری و سبعیت عده ای مسلمان جعلی، اساساً محکوم و نفرت انگیز است اما رفتار آن نشريه کذایی نیز بيش از هر چيز معلول افراط گري ‌هاي برخي لائيک ‌ها و تفکر ظاهراً مذهبي تندروهاي تکفيري است.

 با خود فکر می­کنی کاش می­ شد تنها برای لحظه ­ای به گذشته رفت؛ تا هتاکان امروزِ مدعیِ آزادیِ بیان، احوال اجداد اسیر در جهل و ظلمت خود را با احوال پیامبر پیشرو ما مقایسه کنند و با دو چشم خویش ببینند که خورشیدشان کجاست و باورش کنند. ای کاش می ­شد.

پی ­نوشت:

آوانگارد به فرانسوی(avant-garde)  یا پیشرو، به هنرمندان، نویسندگان و شاعرانی گفته می‌شود که در یک دوره معین، پیشروترین اسلوب‌ها یا مضامین را در آثارشان استفاده کرده‌اند و اغلب بانی جنبش‌های نو بوده‌اند. واژه پیشرو به منظور اشاره به افراد یا کارهایی که ماهیتی نوآورانه دارند استفاده می‌شود به ویژه در حیطه هنر، فرهنگ و سیاست. پیشرو بودن بیانگر گرایشی است که هنجارهای پذیرفته شده در اجتماع را عموماً در حیطه فرهنگی به چالش می‌کشد.