کودکان، قربانیان واقعه طلاق

ایرنا: بنا براعتقاد کارشناسان عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و فردی هر کدام با شکل های مختلفی در بروز واقعه طلاق اثرگذار هستند، اما بر خلاف تصور عموم مردم عوامل اقتصادی مهمترین عامل نیست، در کنار سختی و تنگی معیشت، ناتوانی در حل مشکل، دخالت اطرافیان در زندگی زوجین به نام حمایت و بالارفتن انتظارات از زندگی و در عین حال پایین آمدن توان افراد به پاسخگویی به نیازها در بروز طلاق موثر است، در این میان، آنچه که همواره بر آن تاکید می شود اثرات طلاق اعم از قانونی یا عاطفی بر کودکان است که در هر ۲ حالت زندگی کودک در معرض تغییرات و آسیب های متعددی قرار می گیرد.

همچنین بنا به تایید کارشناسان حوزه علوم اجتماعی، به نظر می‌رسد که آنچه در گفتمان عمومی درباره علل طلاق به عنوان فضای مجازی و ماهواره مطرح است نوعی علت یابی در حد مستقیم پدیده‌ها است و نتوانسته این تبیین از لایه‌های ظاهری موضوع فراتر رود و به لایه‌های عمیق و مکانیسم‌های زیرین برسد.

ارائه آموزش‌های کاربردی در حل مسائل انسانی از جمله راهکارهای موثر در کاهش میزان طلاق است، طلاق یکی از آسیب‌های اجتماعی روبه افزایش محسوب می شود و با توجه به اینکه بیشتر طلاق‌ها در سنین جوانی رخ می‌دهد، متعاقب آن مشکلات اجتماعی بیشتری ایجاد خواهد شد.

ثبت بیش از سه هزار طلاق در لرستان

فریبرز امیری مدیرکل ثبت‌احوال لرستان با اشاره به اینکه امسال سه هزار و ۲۰۲ واقعه طلاق در این استان ثبت شده است، گفت: ۷۰۴ مورد طلاق امسال در شهرستان بروجرد ثبت شده که ۳۴۰ از آنها طلاق توافقی بوده است.

رییس دادگستری بروجرد با بیان اینکه آمار طلاق در سطح شهرستان در حال افزایش است، بیان کرد: آنچه که ضرورت توجه به مسئله طلاق را بیشتر می کند، فرزندان طلاق هستند که در معرض آسیب های اجتماعی قرار می گیرند و همین وظیفه همه را بیشتر می کند تا بتوان از این آسیب اجتماعی پیشگیری کرد.

خیرعلی کرمی عالم بیان کرد: یک هزار و ۷۰۰ پرونده طلاق سال گذشته در دادگستری بروجرد ثبت شده که ۷۶۲ مورد آن به طلاق ختم که از این تعداد ۳۸۲ مورد طلاق توافقی است.

سرپرست ثبت اسناد و املاک لرستان اضافه کرد: ۶۰ درصد پرونده های مربوط به طلاق در ۹ ماهه امسال تقاضای وصول مهریه را داشته اند که این معضل جای تامل دارد تا دستگاه‌های فرهنگی به مسئله طلاق توجه بیشتری داشته باشند.

مهدی کاظمی ادامه داد: از ۶۰ درصدی که تقاضای وصول مهریه داشته اند معمولا ۵۰ درصد به طلاق ختم می شود.

کودکان و آسیب های طلاق

خانواده اولین نهاد اجتماعی در جامعه محسوب می شود که با پیوند عاطفی قوی بین اعضاء مهمترین بخش از یک جامعه را شکل می دهد، خانواده منزلگاه امن اعضایش محسوب می شود که آرامش جسم و روان را برای افراد به ارمغان می آورد، ثبات و پایداری در روابط خانوادگی مطلوب نقش مهمی در بهبود روابط اجتماعی، بهبود فاکتورهای خوشبختی، شادکامی اعضاء و کاهش نابهنجاری های جامعه خواهد داشت.

تشکیل زندگی بدون دستیابی به شناخت کافی و لازم، اهداف و آرزوهای هر یک از زوجین را به بیراهه می برد زیرا رسیدن به اهداف و آرزوها همکاری و مشارکت زوج ها با هم را می طلبد و خودخواهی در این مسیر افراد را به بن بست در زندگی مشترک نزدیک تر می کند.

در این خصوص روان شناس بالینی و مشاور خانواده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، می گوید: افزایش طلاق می تواند از یک مسئله شخصی به یک بحران اجتماعی تبدیل شود که نیازمند توجه جدی است، وقتی یک زندگی مشترک در معرض طلاق قانونی یا عاطفی قرار می گیرد، شاید زن و مرد برای آینده خود تصمیماتی را برنامه ریزی کرده باشند اما در این بین کودکانی که پناه آنها پدر و مادر است، در معرض انواع آسیب ها اجتماعی قرار می گیرند.

علی کرمی افزود: در چنین وضعیتی فرزندان پیوسته در معرض تشویش و اضطراب و در انتظار دعوای پدر و مادر هستند که این امر بر سلامت روان کودک تاثیرات غیرقابل جبرانی برجا می گذارد، به عبارتی می توان گفت که هنگامی که چتر ناسازگاری بر روابط زن و مرد سایه بیاندازد، درگیری فکری آنها نسبت به هم و خواسته های خودشان بیشترین زمان را به خود اختصاص می دهد و کودکان را به فراموشی می سپارند و بی توجهی به کودکان بزرگترین آسیب ها را نصیب کودک می کند.

او ادامه داد: این والدین نمی‌توانند تربیت هماهنگ، منظم و مطلوبی روی فرزندان داشته باشند و همین ناهماهنگی باعث کمبود مهر و محبت فرزندان، بلاتکلیفی و بدبینی نسبت به آینده و در نهایت لغزش آنان می‌شود، آسیب‌ شناسان اجتماعی، سردرگمی فرزندان را از عمده‌ترین مسایل می‌دانند، زیرا کودک نمی تواند بین خواسته های پدر و مادر یکی را انتخاب نماید.

روان شناس بالینی و مشاور خانواده بیان کرد: کودکانی که روزانه در معرض خشونت و درگیری والدین خود هستند بیش از همه در روابط صمیمانه خود قربانی می شوند زیرا محیط خانه برایشان ناامن و ترس آور می شود و همواره سعی در دوری از خانه و این محیط استرس زا دارند و اینجاست که به دوستان و افراد دیگر بیش از والدین، اعتماد می کنند و ارتباط با بزهکاران در محیط بیرون از خانه برای این کودکان میسر می شود.

او افزود: از اولین نشانه ‌های نامطلوب طلاق اعم از قانونی و عاطفی در کودکان غمگینی، بی‌نشاطی، افسردگی و بی انگیزه بودن و انزوا است، که نتیجه این شرایط نامطلوب، افت تحصیلی و بی ‌علاقگی به درس خواندن، خشونت و درگیری با همکلاسی و همسالان و رفتارهای ضد اجتماعی خواهد بود.

کرمی ادامه داد: کودکانی که والدین آنان پس از جدایی نیز به جدال و بدگویی از هم می پردازند، سلامت روانی فرزندشان با خطر بیشتری مواجه می شود، هر چند تأثیرات منفی جدایی والدین بر کودکان، برحسب سن و جنس و سایر شرایط زندگی فرزندان متفاوت است اما این گونه فرزندان امکان دارد دچارضعف در اعتماد به نفس، پرخاشگری، افسردگی، احساس گناه، سرزنش کردن والدین، افت تحصیلی و بروز اختلالات شخصیتی شوند و این عواقب در خیلی از موارد ناگوار خواهد بود.

اثرات طلاق بر کودکان

براساس گفته این روانشناس بالینی و مشاور خانواده اثرات طلاق بر کودکان از طیف گسترده ای برخوردار است که در برگیرنده، احساس گناه و خود را مقصر دانستن، ترس از رها شدن و احساس بی پناهی، احساس ناامنی، ترس از آینده، یاس و ناامیدی، بلاتکلیفی و اضطراب و افسردگی است.

کرمی در خصوص راهکاریی برای سازگار کردن کودکان با پدیده طلاق خطاب به والدین می گوید: بچه‌ها را واسطه دعوا نکنید، هرگز این سوال را از فرزندان خود نپرسید که کدام یک از والدین را بیشتر دوست دارند؟! یا از کودکان برای انتقال پیام بین یکدیگر، استفاده نکنید زیرا کودکانی که خود را در این وسط گرفتار می‌بینند بیشتر دچار افسردگی و اضطراب می‌شوند.
وی با بیان اینکه یکی دیگر از راهکارهای سازگاری کودکان با طلاق حفظ روابط سالم است، گفت: محبت والدین به فرزندان و میزان درگیری پایین بین والدین و ارتباط صحیح با فرزندان می‌تواند به کودکان کمک کند تا بهتر با طلاق سازگار شوند، تحقیقات نشان داده که رابطه‌ سالم بین والدین و کودکان به بچه‌ها کمک می‌کند تا از عزت‌ نفس بالاتر و عملکرد تحصیلی بهتری بعد از طلاق برخوردار شوند.

این روانشناس بالینی و مشاور خانواده با تاکید بر اینکه والدین باید با آرامش با یکدیگر برخورد کنند، ادامه داد: مجادله بین والدین موجب افزایش میزان بروز مشکلات روانی در کودکان می‌شود، خشونت به هر شکل، مانند فریاد زدن و تهدید کردن یکدیگر با بروز مشکلات رفتاری در کودکان ارتباط مستقیم دارد، اما تنش جزبی هم می‌تواند ناراحتی کودک را افزایش دهد، اگر بعد از طلاق در ارتباط با همسر سابق خود مشکل دارید، بهتر است برای کاهش آسیب به فرزندان خود، آنها را در مشکلات دخیل نکنید، هیچ‌گاه فراموش نکنید شما فقط از شریک زندگی خود جدا می شوید نه از فرزندانتان.

ضرورت توانمندسازی و روحیه امید در کودکان

کرمی اضافه کرد: والدین باید دقت داشته باشند که از همان روزهای اول شروع اختلاف و زمانی که احساس کردند هیچ‌چیز مثل قبل نیست و از همسرشان فاصله گرفته‌اند، به فکر چاره باشند و اقدام درست و به ‌موقع داشته باشند، درست‌ترین کار مراجعه به مشاور خانواده است، والدین باید باهم صادقانه در مورد تمام اتفاقات و مشکلاتشان صحبت کنند، گاهی برخی سوءتفاهم‌هایی که فکرش را هم نمی‌کنید، عامل اختلافات بزرگی هستند.

او با اشاره به ضرورت افزایش توانمندی های فرزندان بیان کرد: فرزندانی که به توانایی خود برای کنار آمدن با تغییرات شک دارند و فرزندانی که پس از طلاق خود را قربانیانی درمانده می‌دانند، بیشتر دچار مشکلات روانی می‌شوند، به فرزند خود یاد دهید، که اگرچه کنار آمدن با مسئله طلاق کار آسانی نیست، اما او از نظر ذهنی توانایی پذیرش این مسئله را دارد.

این مشاور خانواده خطاب به والدین اضافه کرد: فرزندانتان را امیدوار نمایید و به آنها احساس امنیت بدهید، ترس از رها شدن، طرد شدن و نگرانی درباره‌ آینده می‌تواند اضطراب زیادی ایجاد کند، اما فراهم کردن شرایطی که در آن کودک احساس امنیت خاطر بکند نه تنها می‌تواند وابستگی او را به شما کاهش دهد بلکه خطر بروز مشکلات روانی را هم به مقدار قابل توجهی کاهش می‌دهد.

این روانشناس بالینی با تاکید بر کمک گرفتن از متخصصان روان شناسی یادآور شد: با کاهش سطح استرس خودتان می‌توانید، نقش اساسی در کمک به کودکانتان داشته باشید، رسیدگی به اوضاع روحی و روانی خودتان یا حتی مراجعه به یک روان‌ درمانگر می‌تواند به شما کمک کند تا بهتر و سریع‌تر با تغییرات پیش آمده در وضعیت خانواده سازگار شوید.