صنایع دستی بروجرد ظرفیتی برای ایجاد اشتغال پایدار

ایرنا: تداوم میل گردشگران به سفر در یک شهر و منطقه در واقع همان آغازی برای رونق گردشگری است که ارتباط مستقیمی با درآمدزایی و ایجاد رونق اقتصادی برای ساکنان محلی آن مناطق دارد، برای قرار گرفتن در این مسیر نمایش محصولات صنایع دستی امری تعیین کننده است تا جذابیت‌های این صنعت در معرض دید قرار گیرد.

با در نظر گرفتن اینکه صنایع دستی هر شهر بخشی از میراث فرهنگی آن منطقه و نشانی از تاریخ کهن آن دیار محسوب می‌شود، همواره این صنایع مورد توجه مسافران و گردشگران قرار دارد.

شاخص ترین و نام آورترین صنایع دستی بروجرد ورشوسازی است که حاصل ضربه‌های چکش بر ورقه‌های ورشو تولیداتی کاربردی و تزئینی همچون قوری، قندان، قهوه جوش، انواع سماور نفتی و زغالی، گلاب پاش و سینی است که می تواند مورد توجه هر مسافری قرار گیرد و آن را برای گذاشتن در بهترین جای منزل خود تهیه می‌کند.

ورشو بروجرد چند سال پیش ثبت ملی شد و گفته می‌شود از قابلیت ثبت جهانی نیز برخوردار است، علاوه بر ورشو و قلم زنی که وابسته به ورشو است، مسگری، جاجیم بافی، گلیم بافی، صابون پزی، گیوه دوزی، ماشته بافی و چاقوسازی از پرآوازه ترین تولیدات محلی بروجرد است که در گذشته از رونق خاصی برخوردار بوده اند.

بنا بر گفته مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان در بروجرد ۲۰۰ کارگاه خانگی صنایع دستی فعال است که از این تعداد، ۵۰ کارگاه از میراث فرهنگی مجوز گرفته اند و درعین تولید، صنعت‌گر نیز پرورش می‌دهند، بروجرد تنها شهری بوده که صنعت دستی آن به نام ورشو ثبت ملی شده است.

عطا حسن پور افزود: صنایع دستی بروجرد ظرفیتی قابل توجه برای رونق و توسعه اشتغال است.

حرمی بافی و احیای آن در صنایع دستی بروجرد

حرمی از پرفروش‌ترین صنایع دستی بروجرد محسوب می‌شود، این بافته هنری توسط ماشته باف به کمک پارچه بافی دو وردی بافته می‌شود، حرمی در گذشته با استفاده از پشم تولید می‌شده اما امروزه در ساختار آن از پنبه استفاده ‌می‌شود تا لطافت و سبکی آن افزایش یابد.

یک حرمی با کیفیت معمولاً در ابعاد ۱۰۰ سانتی‌متر در ۷۰ سانتی‌متر بافته می‌شود، نقشه‌های استفاده شده در حرمی‌های بومی معمولاً گل، پروانه، شانه و خطوط موازی است در گذشته حرمی به عنوان بقچه و زیرانداز در حمام به کار گرفته می‌شد اما اکنون بیشتر جنبه زینتی دارد و استفاده از آن رنگ و بویی تازه به خانه‌ می‌بخشد.

اگر بخواهیم حرمی و ماشته را قیاس کنیم، بافت حرمی متراکم‌تر و دارای تنوع رنگی بیشتری است، ۲ رنگ اصلی که غالباً در بافت حرمی استفاده می‌شود سرمه‌ای و قرمزلاکی است.

در بروجرد بنا بر گفته مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان، هنر حرمی بافی را در بروجرد احیای کردیم در حالی که این هنر از سال‌ها قبل به فراموشی سپرده شده بود.

تولید سالانه یک تن ورشو در بروجرد

بنا بر گفته رییس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد سالانه یک تن فلز ورشو در قالب ۵۰۰ قطعه وسایل کاربردی و تزئینی در این شهرستان تولید و به فروش می‌رسد، با توجه به تقاضا در بازار وسایل کاربردی و تزئینی ورشو و علاقه مردم به اشیای ورشو به ویژه سماور زغالی و نفتی و ظروف آشپزخانه، تولیدات ورشو در ایجاد اشتغال جدید و کسب درآمد مناسب موثر است.

کامران حسینی اظهار کرد: اکنون هشت کارگاه ورشو در این شهرستان فعال است که از این تعداد یک مورد مربوط به میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و یک کارگاه هم مربوط به سازمان فنی و حرفه ای است.

رییس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد یادآور شد: راه اندازی خانه ورشو بروجرد در دست اقدام است و بخش عمده کار انجام و به زودی این خانه راه اندازی می شود تا مکانی باشد که استادکاران رشته ورشو سازی در آن گرد هم آیند و فعالیت‌های مرتبط با این صنعت اعم از آموزش، تولید و قلم زنی بر روی ورشو در همین مکان صورت گیرد.

حسینی بیان کرد: ۲۰۰ کارگاه قلم زنی در بروجرد وجود دارد که با راه اندازی خانه ورشو بروجرد به صورت منسجم در این مکان فعالیت خواهند داشت، در کنار تسهیلاتی که دولت به هنرمندان می دهد تکالیف دیگری نیز دارد که مهمترین اقدام ترویجی مرتبط با صنعت ورشو و قلم زنی در بروجرد، آموزش این رشته است که شرایط انتقال این آموزش فراهم و با فعالیت خانه ورشو بروجرد انسجام بیشتری خواهد یافت.

وی با اشاره به مشکلات و کمبودهایی که در زمینه مواد اولیه ورشو وجود دارد، اضافه کرد: یک کارگاه ورشوسازی در بروجرد که توسط یکی از صنعتگران بومی اداره می شود برای تجهیز کارگاه در جهت ساخت ورق ورشو اعلام امادگی کرده که در صورت تحقق نقطه آغازی برای توسعه هنر صنعت ورشوسازی در بروجرد خواهد بود.

۷۰۰ مجوز فعالیت در بخش صنایع دستی بروجرد وجود دارد

رییس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد گفت: در حوزه صنایع دستی در رشته‌ها و حوزه‌های مختلف ۷۰۰ مجوز فعالیت وجود دارد، این هنرمندان صنایع دستی در گروه‌های مختلف مانند فلزات، چوب، دست بافته‌ها، ورشوسازی، نساجی سنتی و قلم زنی فعالیت می‌کنند.

حسینی اظهار کرد: در گروه چوب می‌توان به هنرمندان فعال در رشته‌هایی مانند گره چینی، خراطی و در گروه نساجی سنتی می‌توان به ماشته بافی اشاره کرد.

رییس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد بیان کرد: رشته‌های دیگر صنایع دستی فعال در بروجرد شامل طراحی سنتی چرم، کاشی سنتی و سفال لعابدار است که هنرمندانی در این رشته‌ها دارای مجوز فعالیت هستند.

تجهیز سه خانه صنایع دستی در بروجرد

رییس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد گفت: سال گذشته سه خانه صنایع دستی در بروجرد تجهیز و تکمیل شد، تا علاوه بر ساخت و تولید صنایع دستی شاخص شهرستان در آموزش و انتقال این هنرها فعالیت‌های منسجمی صورت گیرد.

حسینی بیان کرد: سه خانه صنایع دستی چوب، ورشو و خانه نساجی سنتی در سال ۱۴۰۱ تکمیل و کار تامین و تهیه تجهیزات مورد نیاز آنها در سال جاری ادامه دارد.

وی بیان کرد: خانه چوب در ساختمانی به مساحت ۳۰۰ متر زیر بنا و در ۲ طبقه بنا شده که در آن رشته‌های مرتبط با صنعت چوب شامل گره سازی، قواره بری، معرق، مشبک چوب، خراطی و مروار بافی علاوه بر برپایی کارگاه‌های تولید و ساخت این رشته آموزش نیز داده می‌شود.

او ادامه داد: خانه ورشو نیز در سه طبقه و ۹ اتاق به منظور برپایی کارگاه‌های تولید و ساخت، آموزش و بخش نمایشگاه تولیدات ورشو تکمیل و تجهیز شده است.

حسینی افزود: خانه ورشو در تکیه تاریخی موثقی در مجاورت بیمارستان چمران واقع شده که در آن رشته‌های مرتبط با ورشو سازی، قلم زنی، قفل سازی سنتی و مشبک فلز فعال است و آموزش این رشته نیز به صورت منسجم به علاقه مندان این رشته ها ارائه می‌شود

رییس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد گفت: یک طبقه از خانه ورشو کارگاه ورشوسازی، یک طبقه کارگاه قلم زنی و آموزش و یک طبقه نیز به فروشگاه و نمایشگاه تولیدات ورشو اختصاص دارد.

او گفت: خانه نساجی سنتی در یک خانه تاریخی به نام بزرگمهر با ۱۰۰ متر زیر بنا و سه طبقه واقع شده است که در آن صنایع دستی مرتبط با رشته‌هایی اعم از ماشته بافی، برزنت بافی، هرمی بافی و کارت بافی انجام می‌شود.

حسینی افزود: در این خانه صنایع دستی نیز علاوه بر کارگاه‌های ساخت و تولید کلاس‌های آموزشی نساجی سنتی نیز ارائه می‌شود.

مصرف سالانه ۲ تن چوب در صنایع دستی بروجرد

صنایع دستی مرتبط با چوب یکی دیگر از رشته های فعال در بروجرد است که همواره مورد توجه هنرمندان این رشته و گردشگرانی که تمایل به خرید صنایع دستی چوبی دارد واقع شده است.

رییس میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد در این خصوص می گوید: بروجرد از ظرفیت های خوبی در زمینه صنایع دستی چوبی برخوردار است حدود ۱۵۰ صنعت‌کار این حوزه در بروجرد فعال هستند و سالانه میزان ۲ تن چوب در انواع مختلف در صنایع دستی چوبی در این شهرستان مصرف می‌شود.

حسینی اظهار کرد: فاز نخست خانه چوب بروجرد که شامل کارگاه تولیدی، بخش آموزشی و یک بخش فروشگاهی است در زیربنایی به حدود ۳۵۰ متر به زودی افتتاح می شود که این اقدام نقش موثری در پویایی و توسعه بیشتر صنایع دستی چوبی بروجرد دارد.

او بیان کرد: اکنون هشت هنرمند در رشته های مختلف چوب شامل گره چینی، منبت، خراطی و مروار بافی در خانه چوب بروجرد فعالیت دارند.

رییس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد افزود: هم اکنون تعداد ۲ کلاس آموزشی در رشته معرق و مروار بافی در خانه چوب بروجرد فعال است و کارآموزانی در این رشته ها در حال آموزش هستند.

حسینی یادآور شد: بروجرد در زمینه صنایع دستی چوبی از گذشته تا کنون بسیار فعال بوده است و هنرمندان زیادی نیز در این بخش فعالیت داشته اند از جمله صنایع چوبی که توسط این هنرمندان ساخته شده است می توان به ساخت صندلی های چوبی، تخت های تاشو، ارسی های خانه های چوبی (ارسی؛ نوعی در و پنجره چوبی مشبکی است که در هرشبکه آن شیشه کوچک رنگینی وجود دارد)، تزیینات چوبی، درهای چوبی قدیمی و خراطی های چوبی همانند نرده ها اشاره کرد که در خانه های تاریخی و مساجد مورد استفاده قرار می گرفت.

او گفت: هم اکنون تعداد هنرمندان بیمه شده در رشته منبت ۳۰ نفر است.

رییس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد یادآور شد: خانه چوب بروجرد در کنار دیگر خانه های صنایع دستی بروجرد شامل، خانه صنعت ورشو، خانه نساجی، خانه خلاق و مرکز آفرینش هنرهای دستی مورد توجه قرار دارد تا صنایع دستی مختلف فعال در بروجرد با انسجام بیشتری در راستای توسعه اشتغال و گردشگری مورد توجه قرار گیرند.

حسینی با اشاره به اینکه فاز نخست خانه چوب بروجرد به زودی افتتاح می‌شود، گفت: در حال حاضر یک نفر سرمایه گذار برای مدیریت این خانه اعلام آمادگی کرده است و آمادگی برای همکاری سایر سرمایه گذاران در این حوزه وجود دارد. تاسیس و توسعه خانه های مختلف صنایع دستی نقش موثری در ایجاد اشتغال، ترویج صنایع دستی و جذب گردشگر دارد.

صنایع دستی هر شهر بخشی از میراث فرهنگی آن منطقه و نشانی از تاریخ کهن آن دیار محسوب می‌شود، بروجرد از شهرهای غنی کشور درحوزه صنایع دستی به شما می‌رود و می تواند ظرفیت و قابلیت قابل توجهی در توسعه گردشگری و درآمدزایی و رونق اقتصادی داشته باشد.