خاطراتی که پشت سدهای پایین دست رسوب می کند

چنین تفکری که ایده‌ای و دستورالعمل و ضرورتی برای حفاظت از محیط زیست ندارد حاصلش این می‌شود که با ۱۰ دقیقه بارش در جایی از این سرزمین آنچنان سیلابی به راه می‌افتد که خودورهای پارک شده در خیابان را با خود می‌برد و البته جان‌هایی که در مسیر سیلاب به آب سپرده می‌شوند؛ و یا بارش‌های چند ساعته مداوم در یک شهر همچون پلدختر بخشی از شهر را با خود می‌برد و زندگی‌ها، داشته‌هایی که جلوی چشمان مردم بر روی آب شناور می‌شود و خاطراتی از زندگی‌هایی که پشت سدهای پایین دست رسوب می‌کند.

فرسایش خاک، از بین رفتن پوشش گیاهی، از بین رفتن گونه‌های جانوری، تولید پلاستیک و زباله های غیر قابل تجزیه در طبیعت، گرم شدن کره زمین، زمین خواری، کوه خواری، جنگل خواری، برداشت بی رویه از آب ها، تغییر الگوی کشت، رانش زمین، بی احترامی به حریم رودخانه و شتاب گرفتن به سمت بیابانی شدن زمین اینها همه شمه هایی از چالش‌های محیط زیست محسوب می‌شوند.

حاصل احساس مسئولیت نداشتن به طبیعت و باور نداشتن به اینکه آنچه که ما عنوان بلای طبیعی بر آن نهاده ایم طبیعی نیست بلکه حاصل تخریب طبیعتی است که برای ما طبیعی شده است؛ نمونه اش مرگ دختر دانشجو در سیلاب آذر ماه ۹۵ خرم آباد است که همه بخاطر داریم.

بارشی رگباری در عرض کمتر از یک ساعت آنچنان سیلابی در شهرایجاد می‌کند که منجر به سقوط عابرانی در جداول خیابانی و مرگ یک دانشجو در خرم آباد در آذر ۹۵ شد..

نمونه‌ای دیگر؛ خانه تا سقف در گل و لای فرو رفته آدرینا دختر خردسال کوهدشتی و جان باختن او با پدر و مادرش در آبان ماه ۹۴ است آنهم حاصل سیلابی بود که همه آن را بلای طبیعی قلمداد می‌کنند!.

اینها که برشمرده شد برای این بود که ضرورت محیط زیست بیشتر به چشم آید و اینکه زندگی انسان و طبیعت در هم تنیده شده است هر آسیبی به طبیعت آسیب به جان انسان است.

زمین و رودخانه و جنگل را به خانه و کارخانه تبدیل کردن تاوان دارد تاوانی که دیر یا زود پرداخته می‌شود، باید نفس را به زمین بازگردانید با کاشتن گیاهانی حتی در حیاط خانه و کاشتن درختی در طبیعت تا تصمیماتی بزرگ‌تر و ماناتر در حفاظت از محیط زیست که ان دیگر کار دولتمردان و قدرتمندان است.

خاموشی‌های پی در پی در روزهای گرم سال و لاجرم ناگزیر به تغییر در ساعات اداری اینها یعنی محیط زیست، منابع طبیعی و زمین جان دارد، نفس می‌کشد و نباید این جان را از او گرفت نباید راه نفس کشیدن زمین را بست.

رودخانه جایی برای گذران رود است نمی‌توان در آن خانه ساخت، جنگل‌ها و کوه و زمین داشته‌هایی هستی بخش هستند، امانتی هستند که بعد از سالیان سال به ما رسیده‌اند ونباید و نمی‌توان آن را به حال خود رها کرد.

***چالش‌های زیست محیطی حاصل بی مهری به طبیعت

مهرداد فتحی بیرانوند مدیر کل محیط زیست لرستان در این خصوص می‌گوید؛ چالشهای زیست محیطی که امروزه با آنها دست به گریبان هستیم بخاطر بی مهری‌هایی بوده که در گذشته نسبت به محیط زیست صورت گرفته و امروزه ما با خشم طبیعت روبرو هستیم ولی هنوز هم جای امیدواری هست، چون که آگاهی مردم نسبت به گذشته افزایش یافته و حساسیت و دغدغه آنها نسبت به مسائل زیست محیطی بالا رفته است و تجربه نشان داده هر کجا که مشارکت مردمی بوده و مردم پای کار بوده‌اند توانسته اند مشکلات را پشت سر بگذارند و نتایج خوبی بگیرند.

وی گفت: مهمترین عامل در حفاظت از محیط زیست آموزش و ترویج فرهنگ زیست محیطی است و باید این فرهنگ به تمام اقشار مردم ترویج داد تا تک تک افراد جامعه در قبال محیط زیست احساس مسئولیت کنند.

فتحی بیرانوند عوامل مختلفی همچون عدم رعایت حقابه ها، برداشت بی رویه آب، سد سازی های بدون مطالعه و نیز نبود برنامه ریزی جهت مدیریت صحیح و اصولی تالاب‌ها را ازاصلی ترین دلایل نابودی تالاب‌ها در کشور دانست.

***پلاستیک و ظروف یکبار مصرف چالشی در طبیعت

جواد قریب فعال محیط زیست که به مرد طبیعت دوست بروجرد هم معروف است می‌گوید: تنها زمانی می‌توان به آینده محیط زیست امیدوار بود که تک تک مردم به باور و اعتقاد حفاظت از محیط زیست برسند و تا رسیدن به آن اعتقاد البته باید برنامه ریزی و فرهنگ سازی کرد، فرهنگ سازی که باید از دوران مدرسه و مهد کودک آغاز شود.

وی گفت: طبیعت پر از ظروف یکبار مصرف شده است؛ قاشق، چنگال، چاقو، سفره، لیوان، کاسه، بشقاب و هر آنچه که مورد نیاز است را مردم از ظروف یکبار مصرف تهیه می‌کنند و در طبیعت رها می‌کنند که تاسالیان سال بقایای آن باقی می‌ماند.

او از مردم می‌خواهد برای سلامت خود و طبیعت و محیط زیست چاره‌ای جز این نیست که به گذشته خود بازگردیم و اینگونه بر استفاده از ظروف یکبارمصرف و رفتارهایی مخرب برای طبیعت پافشاری نداشته باشیم.

قریب در پاسخ به اینکه در طبیعت بیشتر از همه با چه زباله‌هایی مواجه است می‌گوید؛ بطری‌های آب، لیوان و ظروف یکبار مصرف طبیعت سرسبز ما را فراگرفته است و او که کیسه زباله همراه همیشگی اوست وظیفه خود می‌داند که در هر نقطه و هر مکانی زمین را از زباله پاک کند.

مرد طبیعت بروجرد می‌گوید؛ در جریان سیل اخیر در پلدختر نیز به آنجا رفته است و این همه حجم از گل را تا سقف خانه‌های مردم هم رفته بود را نمونه‌ای از خشم طبیعت می‌داند که بازتابی از رفتار انسان با طبیعت است که در جایی و در نقطه‌ای بالاخره خود را اینگونه نشان می‌دهد..

*** ضرورت فرهنگ سازی در حفظ محیط زیست

مصطفی مصطفی وند، رئیس اداره حفاظت از محیط زیست شهرستان بروجرد در این خصوص گفت: فرهنگ سازی و آموزش می‌تواند تأثیر بسزایی در حفاظت از محیط زیست خصوصاٌ گونه‌های جانوری داشته باشد و در همین راستا تداوم برگزاری کلاس های آموزشی جهت حفاظت از محیط زیست نقش بسزایی دارد.

به گفته وی محروم شدن آبزیان از تولید مثل طبیعی در اثر تخریب، تخریب اجتماعات گیاهی و جانوری، کاهش کیفیت آب و فرسایش بستر و کناره رودخانه از مهم‌ترین آسیب‌هایی است که توسط انسان به محیط زیست وارد می‌آید و در عین حال برداشت‌های غیرقانونی از منابع آب و تغییر در الگوی کشت در واقع نوعی هتک حرمت به طبیعت است که مشکلات ناشی از آن روزی گریبانگیر انسان خواهد شد.

جوابی که از طبیعت گرفته می‌شود را می‌خواهی قهر طبیعت، خشم طبیعت یا هر عنوانی که می‌توانی نام داد آنچه مسلم است این است که طبیعت جان دارد و باید آن را عزیز دانست.

طبیعت تمام داشته‌های خود را سخاوتمندانه در اختیار می‌گذارد و این انتظار طبیعی وجود دارد به همان نسبت که از طبیعت زندگی گرفته می‌شود؛ زندگی بخشیده شود به طبیعت و آن را در مسیر سراشیبی تخریب و نابودی قرار نداد.

همه ساله پانزدهم خرداد برابر با پنجم ژوئن در سراسر جهان به عنوان روز جهانی محیط زیست گرامی داشته می‌شود از بیش از ۴۰ سال قبل تا کنون در روزی به همین عنوان به ضرورت نگهداری از محیط زیست و در واقع به ضرورت احساس مسئولیت همگانی نسبت به آن پرداخته می‌شود.

انتخاب این روز با نام محیط زیست عاملی برای تحریک سیاستمداران به گرفتن تصمیماتی برای رویارویی با تخریب محیط زیست و گونه‌های زیستی‌جانوری است.