گوناگون
مکتب نجف/ حجت الاسلام شیخ علی نجفی: تنوع نجف اشرف، مهم و راهبردی است
روزهای بروجرد- «حجت الاسلام و المسلمین شیخ علی النجفی» مسئول دفتر حضرت آیت الله العظمی بشیر نجفی می گوید:
- مقررات حاکم در حوزه علمیه نجف اشرف به گونه ای است که علی رغم همه مشکلات و دشورای ها می تواند در سخت‌ترین شرایط به حیات خود ادامه دهد کما اینکه دوران حکمرانی طاغوتیان بر عراق شاهد این موضوع بودیم.
- از مهمترین ویژگی نجف اشرف جهانی بودن آن است؛ این حوزه به هیچ کس محدود نمی شود بلکه از همه با آغوش باز استقبال می کند و علما از سراسر نقاط جهان می توانند به این حوزه بیایند و اساس علم و خیر را در [وجود خود] بکارند.
- درجه اهمیت دفاتر مراجع دینی بسیار بالاست، چرا که حاوی اسرار مرجعیت، اسرار امت، اسرار مؤمنان، قضایای شخصی، عمومی، خصوصی، روحی و روانی و تجاری آنها می باشد در نتیجه کسانی که برای کار در چنین اماکنی انتخاب می شوند باید از خصوصیتاتی نظیر خشوع، مناعت طبع و تقوای الهی و صلاحیت و شایستگی لازم برخوردار باشند.
- شیعیان اهل بیت علیهم السلام امروز با مشکلات و بلایای عدیده ای روبرو هستند و درصورتی که دست به دست هم دهند و با یکدیگر همکاری کنند، از شدت بلایا کاسته خواهد شد و فرصت و خیر و برکت افزایش خواهد یافت
متن گفتگوی شفقنا با حجت الاسلام و المسلمین شیخ علی النجفی درباره حوزه علمیه نجف اشرف، ویژگی ها و چالش های پیش روی آن را می خوانید:
آیا ویژگی هایی وجود دارد که نجف اشرف و مکتب آن را در روش تدریس و تحقیق و سبک زندگی از دیگر حوزه هایی علمیه متمایز کند؟ دلیل تاکید وافر حضرت آیت الله بشیر نجفی بر لزوم حفظ حرمت و تقدس حوزه علمیه نجف اشرف چیست؟
حوزه علمیه نجف اشرف از حیث مواد علمی، رسالت و مکان، همواره ادامه برکات ائمه اطهار علیهم السلام بوده، هست و خواهد ماند.
حوزه علمیه تنها به شیخ طوسی رحمه الله علیه محدود نمی شود، بلکه به امام صادق علیه السلام و پیش از آن حضرت امام علی(ع) و توصیه ها و رهنمودهایی که در مسجد کوفه ایراد می کردند نیز امتداد می یابد.
حوزه علمیه نجف اشرف از ویژگی هایی برخوردار است که جایگاه آن را ریشه دار و تاریخی کرده است؛ اولین ویژگی و مهمترین آنها قرار گرفتن در سرزمینی است که حرم مطهر امام علی (ع) نیز در آن قرار دارد. دومین ویژگی آن ارتباط علمی با باب شهر علم یعنی امام علی علیه السلام است.
و سومین ویژگی حوزه علمیه نجف اشرف، مقررات و سیستم حاکم بر این حوزه است؛ مقررات حاکم در حوزه علمیه نجف اشرف به گونه ای است که علی رغم همه مشکلات و دشورای ها می تواند در سخت‌ترین شرایط به حیات خود ادامه دهد کما اینکه دوران حکمرانی طاغوتیان بر عراق شاهد این موضوع بودیم. در این باره به یک مثال ساده اشاره می کنم؛ حضرت آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی(قدس الله نفسه الطاهره) رهبر حوزه علمیه، یک مرجع تقلید ایرانی الاصل بودند که در عراق سکونت داشتند در حالی که عراق علیه ایران وارد جنگ نظامی بزرگی شده بود اما ایشان توانستند اوضاع را به شیوه ای مدبرانه و هشیارانه مدیریت کنند این در حالی بود که حوزه علمیه از مشکلات زیادی رنج می برد اما تلاش های ایشان حوزه علمیه را حفظ کرد و چنین شرایطی باعث شد تا حوزه قوی تر از همیشه باقی بماند و امروز ما می توانیم حوزه علمیه نجف اشرف را مادر حوزه های علمیه در جهان توصیف کنیم که دیگر حوزه های علمیه از آن منشعب شده اند و با آن در ارتباط می باشند. بدون شک امروز تمامی مراجع و علما چه به صورت مستقیم و چه غیر مستقیم با این شهر در ارتباط هستند.
ترکیب طلاب حوزه علمیه نجف اشرف پس از سرنگونی رژیم صدام تغییر کرد و تعداد طلاب عراقی در مقایسه با طلاب خارجی اعم از ایرانی، افغانی، پاکستانی و دیگر کشورها بیشتر شد. در حالی که میزان طلاب خارجی حوزه علمیه نجف ۸۰ درصد بود این میزان امروز به حدود تنها ۲۰ تا ۳۰ درصد رسیده است، آیا چنین موضوعی بر سطح علمی حوزه نجف تاثیر می گذارد یا خیر؟ و چنین موضوعی از نظر شما چالش است یا فرصت؟
از مهمترین ویژگی نجف اشرف جهانی بودن آن است؛ این حوزه به هیچ کس محدود نمی شود بلکه از همه با آغوش باز استقبال می کند و علما از سراسر نقاط جهان می توانند به این حوزه بیایند و اساس علم و خیر را در [وجود خود] بکارند.
بدون شک دوران صدام تاثیر منفی بر حوزه علمیه نجف گذاشت و از جمله این تاثیرات، کاهش میزان جهانی بودن آن از نظر تعداد طلاب خارجی است اما با این حال هیچ گاه حوزه از طلاب خارجی خالی نبوده و همواره طلاب و علمایی از دیگر کشورها در آن حضور داشته اند. پس از وفات حضرت آیت الله العظعمی خویی (قدس الله نفسه الطاهره) و در ۱۵ سال اخیر و حتی در دوران رژیم صدام، حضرت آیت الله بشیر نجفی برای جذب تعداد هر چه بیشتر طلاب خارجی تلاش کردند و تاحدودی نیز در این زمینه موفق بودیم.
اما پس از سرنگونی رژیم صدام، شرایط برای جذب هرچه بیشتر طلاب خارجی در حوزه علمیه نجف اشرف فراهم شد و میزان طلاب به بیش از ۲۰ درصد رسید و این افزایش هم‌چنان هم ادامه دارد. در حقیقت نجف اشرف امروز از حیث جا و آمادگی ها برای پذیرش هزاران طلبه در مضیقه است و تلاش ها برای توسعه مدارس عملی در حال انجام است.
بدون شک تنوع موجود در نجف اشرف یک قضیه مهم و راهبردی است که باعث حفظ حوزه علمیه و خدمت به جوامع دیگر می شود.
بی شک مرجعیت نماد تشیع محسوب می شود و حفظ تشیع مستلزم حفظ مرجعیت است آیا تصدی منصب مرجعیت از سوی افرادی که صلاحیت وشایستگی آن را ندارند، در آینده نگران کننده نیست؟ بهترین راه برای حفظ سنت ها و آداب مربوط به مرجعیت که از نسل های متوالی به ارث رسیده، چیست؟
بدون شک تلاش های زیادی برای نفوذ به حوزه علمیه و مرجعیت وجود دارد. در طول تاریخ نیز شاهد چنین موضوعی بوده ایم کما اینکه در رژیم سابق نیز چنین چیزی وجود داشت اما خلوص نیت علمای ما و شیوه تعامل و نحوه مدیریت حوزه از سوی آنها تلاش ها برای نفوذ به حوزه و مرجعیت را بسیار سخت کرد. علاوه بر این لطف خدا نیز شامل حال حوزه علمیه شده و به وضوح لمس کرده ایم که خداوند متعال این حوزه را علی رغم دشورای ها و شرایط سختی که با آن روبرو بوده، حفظ کرده است.
در کنار صلاحیت، قدرت علمی، اعلمیت، و توفیق، حفظ روش تدریس و سبک حوزه علمیه به دلیل دوام و استحکامی که در آن هست، امری ضروری است و همه این ها زمینه ظهور مرجع تقلید اعلی، شایسته و افضل را فراهم می آورد.
اما نکته مهم‌تر حفظ استقلال حوزه علمیه نجف اشرف ازنظر مادی، سیاسی و رهبری آن است علاوه بر این نباید حوزه علمیه به روش و نگرشی واحد اکتفا کند و در کنار همه اینها، باید جهانی بودن آن از طریق حضور طلاب کشورهای مختلف جهان، حفظ شود.
اهمیت دفاتر مراجع تقلید چیست؟ این دفاتر چه نکاتی را باید در فعالیت های خود مد نظر قرار دهند؟
درجه اهمیت دفاتر مراجع دینی بسیار بالاست، چرا که حاوی اسرار مرجعیت، اسرار امت، اسرار مؤمنان، قضایای شخصی، عمومی، خصوصی، روحی و روانی و تجاری آنها می باشد در نتیجه کسانی که برای کار در چنین اماکنی انتخاب می شوند باید از خصوصیتاتی نظیر خشوع، مناعت طبع و تقوای الهی و صلاحیت و شایستگی لازم برخوردار باشند.
صلاحیت و شاسیتگی با تنوع پرونده ها نیز در ارتباط است؛ مرجعیت امروز دیگر به اداره حوزه علمیه و تحصیل دینی منحصر نمی شود بلکه وارد امور امت اسلامی و مسلمانان سراسر جهان نیز شده است و به پرونده های شیعیان در هر نقطه ای از جهان نیز اهتمام می ورزد و اوج تنوع و دقت را نشان می دهند در نتیجه کسانی که متولی اداره این دفاتر و خدمت در آنها می شوند، از یک طرف خوش شانسند و از طرف دیگر با مشکل روبرو هستند ودلیل آن هم دشواری و سختی چنین مسئولیتی است.
اهمیت کار در دفاتر مراجع تقلید در این موضوع نهفته است که خادم این دفاتر امانت دار باشد و وقایع را به همان شکلی که هست به مرجع تقلید مورد نظر منتقل کند و آینه تمام نمای امور باشد و واقعیت را با همان تنوع به دست مرجع تقلید برساند تا تصمیم نهایی و مناسب از سوی خود مرجع تقلید در قبال آن اتخاذ شود.
ارزیابی شما از اوضاع امت اسلامی، چالش های آن و روش های حل مشکلات آن چیست؟
پاسخ دادن به چنین سوالی به زمان زیادی نیاز دارد اما به اختصار می توان گفت که اوضاع با وجود دشواری رو به بهبودی است و روز به روز برکات امام مهدی(عج) را می بینیم و لمس می کنیم. مهمترین چیزی که می تونم از طریق سایت شما مطرح کنم، این است که دنیای امروز با وجود اختلافات مذهبی و سیاسی، دست به دست هم داده تا چهره دیگری از دین اسلام ارائه دهد و ما متاسفانه سرگرم اختلافات داخلی خود شده ایم و اگر بتوانیم از چنین اختلافاتی رهایی یابیم و بر طرح ها و اهداف اساسی تمرکز کنیم، وضعیتمان بسیار بهتر از اکنون خواهد شد.
بنابراین اگر درگیری ها و مسائل شخصی را در داخل بیت شیعه و اسلام کنار بگذاریم در اوج خواهیم بود و همان گونه که حضرت آیت الله بشیر نجفی نیز گفته اند، شهر نجف اشرف پایتخت اولین امام بود و پایتخت آخرین امام نیز خواهد بود در نتیجه محل ظهور مشخص است و باید آماده باشیم.
شیعیان اهل بیت علیهم السلام امروز با مشکلات و بلایای عدیده ای روبرو هستند و درصورتی که دست به دست هم دهند و با یکدیگر همکاری کنند، از شدت این بلایا کاسته خواهد شد و فرصت و خیر و برکت افزایش خواهد یافت و نجف اشرف به روی همه باز خواهد بود و با پیروان اهل بیت در نقاط مختلف جهان در ارتباط خواهد بود.
