آموزش، زنان و آگاهی

روزهای بروجرد- محمدرضا نیک نژاد: جهان در یکی- دو دهه گذشته شاهد تغییر رویکرد فراوان و مثبتی نسبت به زنان بوده است؛ تغییر رویکرد که حتی در محافظه کارترین کشورهای جهان نیز کم و بیش دیده می شود. شاید به نظر برسد که این تغییرات برآمده از روی کارآمدن حاکمان نوگرا تر است اما بی گمان روند رو به رشدِ تلاش های زنان در سراسر جهان در راستای بدست آوردن حقوقِ برابر و انسانی تر ریشه این تغییر نگاه و البته تغییر رفتارها، سیاست ها، برنامه ریزی ها و … زنان، مردان و حتی حاکمان بوده است.

پا به پای زنان در سراسر جهان، زنان ایران نیز گام های بلندی در راستای بدست آوردن حقوق بیشتر برداشته و به دستاوردهای ارزشمندی نیز دست یافته اند. به رسمیت شناخته شدن نقش زنان در بیشتر خانواده ها، دسترسی زنان به مدیریت های اجرایی- هر چند بیشتر در سطوح پایین، افزایش دسترسی بیشتر به آموزش و راهیابی شگفت آورشان به دانشگاه ها، آشنایی بسیاری از زنان با حقوق انسانی و جنسیتی خویش، عضویت رو به افزایش آنان در سازمان های مردم نهاد (NGO های) گوناگون به ویژه خیریه ها، سازمان های محیط زیستی، حمایت ازحقوق کودکان و البته حمایت از زنان و کودکان آسیب پذیر و …. پیامد بخشی از این تلاش هاست.

با کمی واکاوی در ریشه ها و زمینه های چنین پدیده ای نقش آگاهی بی همتاست. بر کسی پوشیده نیست که موقعیت و جایگاه کنونی و تازه زنان، آشنایی به حقوق انسانی و جنسیتی از رهگذر آگاهی و دانایی برآمده از آموزش است. در دهه های گذشته زمینه های گوناگون برای ورود زنان و دختران به چرخه آموزش فراهم تر شده و به شکل شگفت آوری شمار زنان تحصیل کرده افزایش یافته است. بنابر گفته های معاون امور زنان ریاست جمهوری، تعداد دختر وارد شده به دوره متوسطه از سال ۱۳۵۵تا ۱۳۹۲ از ۳۵.۴ درصد به ۴۸.۳ درصد رسیده است، که ۱۳ درصد افزایش را نشان می دهد. در همین حال تاکید می شود که نرخ دسترسی دختران به آموزش ابتدایی در ۱۵ سال گذشته به ۹۹.۴ درصد افزایش یافته است. بنابر آخرین آمار وزارت علوم ایران، از ۳ میلیون و ۷۹۴ هزار دانشجوی کشور، نزدیک یک میلیون ۷۲۳ هزار زن هستند که ۴۵ درصد کل دانشجویان دانشگاه های دولتی، خصوصی و نیمه خصوصی را تشکیل می دهد؛ این درصد در دانشگاه های دولتی ۵۶ می باشد.

در این میان رشد کلی آموزش در کشور و تاثیر آن بر آگاهی های شهروندان به ویژه مردان، زمینه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خانواده ها را برای تحصیل دختران فراهم تر کرده و آنان را در موقعیت های بهتری از نظر آموزشی، اجتماعی و اقتصادی قرار داده است. در جهان کنونی گوهرِ دانش و بینش به گونه ای تصاعدی گستره های اجتماعی- فرهنگی جامعه های انسانی را درمی نوردد و با گام هایی آرام اما محکم با ابزارِ توانایی بنامِ آموزش سنگرهای به جا مانده از سده ها را یکی پس از دیگری از آن خود می کند؛ و با یادگیری راه های تازه را یافته و به دیگر زنان و مردان نیز می آموزند.

در همین راستا “هلن فیشر” در کتاب “جنس اول” می نویسد: “تحصیلات پر کردن یک سطل نیست بلکه به مثابه برافروختن آتش است.” مدت‌ها است که برای زنان این آتش افروخته شده است. آنها در حال کسب دانش- این عنصر حیاتی عصر اطلاعات – هستند … زنان به تدریسِ آنچه می آموزند اشتیاقی وافر دارند … با تعلیم و تربیت یک مرد تنها یک انسان را تعلیم داده ای؛ اما با تعلیم و تربیت یک زن، خانواده ای را تحت آموزش قرار داده ای. زنان به تعلیم و تربیت سخت علاقه مندند…”